فضل الله روزبهان خنجی اصفهانی

فضل الله روزبهان (م 927) در شرح صلوات بر امام کاظم علیه‌السلام می‌نویسد:
«اللهم و صل و سلم علی الإمام السابع، العارف العالم، البرهان القائم، المتوکل العازم، صاحب الآیات و الکرامات و المکارم، الناظر علی أهل ولائه بالقلب الواقف الراحم، حارز مناقب ابابه الاکارم، غیث الجود علی کل بائس عادم، لیث الحروب علی کل عدو مصادم، الشامة و العین من آل هاشم، محیی السنن و مظهر المعالم المفترض ولاؤه علی الأعراب و الأعاجم أبی‌الحسن موسی بن جعفر الکاظم العبد الصالح الزکی الشهید بشربة السم لا بصولة الجیش المدفون بمقابر قریش». «بار خدایا سلام و صلوات بفرست بر امام هفتم عارف عالم، برهان قائم (اشاره است به عرفان و علم آن حضرت، زیرا که آن حضرت هم سید عرفان و هم حجت عالمان است تمامی عارفان از آن حضرت فیض معرفت یافته‌اند و عالمان از فوائد کلام آن حضرت به حقائق علوم رسیده‌اند. روایت کرده‌اند که جمیع مشکلات و معارف از آن حضرت سؤال می‌کردند و او به همه آنها پاسخ می‌داد». دیگر از اوصاف آن حضرت آن که او حجت و برهان قائم بر مخالفان است و این وصف سایر ائمه هدی نیز هست و آن حضرت بدین صفت مزید اختصاصی داشته و هر مخالف دین که در زمان آن حضرت حجتی می‌جسته آن حضرت قائم می‌فرمود. و او را الزام می‌کرده است. روایت کرده‌اند که قیصر روم کتابی به هارون الرشید نوشت و در آنجا ذکر شوکت و عظمت خود بسیار کرده و هارون الرشید را تهدید و تخویف بسیار از نیرو و لشگر خود نموده و گفته بود من با لشگر انبوه متوجه توأم و چون بر تو غلبه کنم چنین و چنان خواهم کرد. چون آن نامه به هارون رسید با منشیان و وزراء خود مشورت کرد که در جواب او چه بنویسد؟ اگر همچنین تهدید نماید - که او نموده - مناسب طریق اسلام نباشد. آخر رأی او به آن قرار گرفت که نامه‌ای به امام موسی علیه‌السلام نویسد به همان تهدید و توعید که قیصر روم به او نوشته، تا ملاحظه کند که امام موسی در جواب چه می‌نویسد. نامه‌ای به همان سبک به امام فرستادند. در جواب نوشت که پدر من جعفر بن محمد، برای من روایت کرد از پدران خود که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: خدای تعالی را هر روز صد نظر رحمت بر بندگان خود آرد، من امیدوارم که یک نظر رحمت حق تعالی به من فرماید و مرا از جمیع آنچه تو مرا بدان تخویف و تهدید کرده‌ای، نگاه دارد تا شر تو از من کفایت گردد چون کتابت به هارون رسید، گفت: به همین عبارت جواب کتاب قیصر را بنویسید. چون نامه به قیصر رسید، گفت: این جواب او نیست، این جواب کسی از خاندان نبوت و ولایت است. دیگر از اوصاف آن حضرت این است که او متوکل بر خدای تعالی است و در توکل عزم تمام دارد. آن حضرت آیات و نشانهاست که دلالت بر امامت آن حضرت می‌کند آن حضرت بر اهل ولا و محبت خود با قلب واقف رحم کننده، ناظر و مطلع است.
(و این شاره است بدانچه روایت کرده‌اند که آن حضرت همیشه بر احوال شیعه و موالی خود مطلع و ناظر بوده و در شدائد مراعات ایشان می‌فرموده و بدانچه موجب مضرت و زحمت ایشان باشد، اعلام می‌فرموده و از آن بر حذر می‌داشت. آن حضرت جامع مناقب پدران کریم خود است. باران بخششی است که بر هر فقیر و بی‌چیز می‌بارد، (و این اشاره است به کرم و بخشش آن حضرت) چنانچه گفته‌اند از اطراف عالم جهت آن حضرت خمس می‌آوردند، خصوصا مردم خراسان و شیعه آن حضرت در خراسان بسیار بود آن حضرت تمامی آن اموال را بر فقرا و ضعفا قسمت می‌فرمود و همچون باران از ابر نعمت و احسان، ریاض آمال همگان را تازه می‌ساخت.
او شیر جنگهاست بر هر دشمنی که مصادمت کند و مقابله نماید. او همچون خال و حشمت در میان آل هاشم است او زنده کننده سنتها و ظاهر کننده نشانه‌های دین خدا است.
و محبت و ولای او بر تمامی مسلمانان از عرب و عجم واجب است. کنیت او «ابوالحسن» موسی بن جعفر، عبدصالح و پاکیزه خدا، شهیدی است به شربت زهر نه به صولت لشگر. یعنی آن حضرت را با زهر شهید کردند نه از آن که در جنگ شهید شد و مردانه او را شهید کرده باشند هزار به هزار لعنت خدای تعالی و به عدد علم خدا و به عدد ریگ بیابان و قطره باران بر آن ملعونان که آن حضرت را زهر دادند و بر آن کس که دستور داد و بر آن که راضی شد و بر آن کس که راضی باشد بدان تا روز قیامت. و در طرف غربی بغداد در مقبره‌های قریش دفن گردید».
«اللهم صل و سلم علی سیدنا محمد و آل محمد سیما الإمام العالم موسی الکاظم و سلم تسلیما» [1] .