نورالدین علی بن محمد مالکی مکی

از علمای بزرگ مذهب مالکی، مشهور به «ابن‌الصباغ» (855 - 784 ه) مؤلف کتاب «الفصول المهمة فی معرفة أحوال الأئمة» درباره‌ی امام جواد علیه‌السلام می‌نویسد:
«هو أبوجعفر الثانی فانه تقدم فی آبائه أبوجعفر محمد و هو الباقر بن علی فجاء هذا باسمه و کنیته فهو اسم جده فعرف بأبی جعفر الثانی و ان کان صغیر السن فهو کبیر القدر رفیع الذکر القائم بالإمامة بعد علی بن موسی الرضا ولده أبوجعفر محمد الجواد للنص علیه و الإشارة له بها من أبیه کما أخبر بذلک جماعة من الثقات العدول».
«او «ابوجعفر الثانی» است به لحاظ این که از پدرانش امام باقر علیه‌السلام نیز مکنی به ابوجعفر و موسوم به محمد بود بدین ترتیب اسم و کنیه‌ی حضرت جواد علیه‌السلام با جدش حضرت باقر علیه‌السلام یکسان بود و لذا حضرت جواد به «ابوجعفر الثانی» شناخته شد اگر چه او خرد سال بود ولی قدر و منزلتش بزرگ و بلند و بعد از پدرش علی بن موسی الرضا علیه‌السلام به وصیت او عهده‌دار امر امامت شد کما این که جمعی از عدول موثقین به این موضوع خبر داده‌اند».
چنان که «صفوان بن یحیی» روایت کرده که به حضرت رضا عرض کردم پیش از آن که خداوند «ابوجعفر» را به شما عطا کند، از شما (راجع به امام پس از خود) می‌پرسیدیم و شما می‌فرمودید که خداوند به من پسری خواهد داد و اکنون خداوند این پسر را به شما داده و دیدگان ما را به واسطه‌ی او روشن کرده و خدا روز مرگ تو را برای ما پیش نیاورد و اگر خدای نکرده چنین پیش آمدی رخ داد، به چه کسی پناه ببریم؟ با دست خود به «أبی‌جعفر» اشاره کرد که در پیش روی او ایستاده بود. عرض کردم: قربانت گردم (کودک خردسالی بیش نیست) و فقط سه سال از عمرش گذشته است؟ فرمود:
«و ما یضر من ذلک فقد قام عیسی الحجة و هو ابن أقل من ثلاث سنین» [1] .
خردسالی او چه زیانی به امامت او دارد و حضرت عیسی علیه‌السلام که حتی سه سال هم نداشت، پیامبر و حجت خدا برای مردم شد».
و عن الجیرانی عن أبیه قال: «کنت واقفا بین یدی أبی‌الحسن الرضا بخراسان فقال قائل: یا سیدی إن کان کون إلی من فقال: الی ابنی أبی‌جعفر فکان السائل استصغر من السن الذی فیه أبوجعفر» [2] .
«جیرانی از پدرش روایت کرده که گفت: در خراسان خدمت امام رضا علیه‌السلام ایستاده بودم، کسی به آن حضرت عرض کرد سرور من اگر پیش آمدی برای شما رخ داد، به چه کسی پناه ببریم؟ فرمود: به فرزندم ابوجعفر. گویا آن شخص سن ابوجعفر را کم دانست و تعجب کرد که چگونه با این سن کم می‌تواند رهبری شیعیان را به عهده بگیرد، حضرت رضا علیه‌السلام فرمود: خدای سبحان عیسی بن مریم را با شریعت و دین جدید به رسالت و نبوت از طرف خود برانگیخت در حالی که سن او کمتر از سنی بود که ابوجعفر دارد».