حکیمه

حکیمه خاتون، دختر امام جواد علیه‌السلام که بین خواهران و زنان خاندان معاصر خود بافضیلت و با تقوی و دارای منقبت و جلالت گردید. این زن مجلله، چهار امام را درک نمود و برای آنان خدمت کرد.
اول: پدرش امام جواد علیه‌السلام، که در سن جوانی به شهادت رسید.
دوم: برادرش حضرت هادی علیه‌السلام که او نیز در سن جوانی به شهادت رسید.
سوم: حضرت عسکری علیه‌السلام برادر زاده خود، آن حضرت نیز در سن جوانی به شهادت رسید.
چهارم: آخرین وصی و امام، حجة بن الحسن العسکری امام زمان علیه‌السلام فرزند نرجس خاتون که حکیمه خاتون قابله‌ی آن حضرت بود.
حضرت هادی علیه‌السلام نرجس خاتون را - که از خاندان رهبانان رومی بود و به کنیزی و اسارت رسیده بود - خرید و او را برای فراگرفتن معالم دین و احکام شریعت به حکیمه خاتون سپرد تا آداب و تربیت مکتب اسلام را به او بیاموزد.
حکیمه خاتون، در نظر پدر، برادر و برادرزاده و امام عصر علیه‌السلام مکرم، محترم و مورد اعتماد و وثوق بود به حدی که به سفارت آن حضرت مفتخر گردید و عرایض مردم را به امام زمان علیه‌السلام می‌رسانید و توقیعات شریفه‌ی ولی عصر علیه‌السلام - را که از ناحیه‌ی مقدسه صادر می‌شد - به مردم ابلاغ می‌فرمود.
این حکیمه خاتون، غیر از حکیمه خاتون، دختر حضرت موسی بن جعفر علیهماالسلام است، که او نیز قابله‌ی امام جواد علیه‌السلام بود.
بنا به نقل علامه بحرالعلوم، حکیمه خاتون نخستین کسی است که این مولود آسمانی را بوسید، و حفظ نمود و پرورش داد و به نزد پدرش امام حسن عسکری علیه‌السلام برد و باز به نرجس خاتون علیهاالسلام مادرش برگردانید.
حکیمه خاتون، در میان زنان سادات علویه و بنات هاشمیه از جهت فضیلت، منقبت، عبادت، تقوی و پارسایی و علم و دانش ممتاز بود. او مخزن اسرار امامت گردید و سرافراز به وثوق و اعتماد به امامان بود.
علمای اعلام اسلام زیارت او را در قبال زیارت ائمه‌ی سامرا علیهماالسلام مستحب مؤکد دانسته‌اند، مزارش ملاصق ضریح عسکریین علیهماالسلام - که هم اکنون در یک ضریح بزرگی که هنرمندان و اخیار اصفهان تقدیم نموده‌اند - قرار دارد.
حکیمه خاتون بانوی مکرمه، مجلله، متقی، عالمه و تربیت شده‌ی مکتب ولایت بود. در تاریخ سامرا در ضمن بیان قبور مدفونین در سامرا می‌نویسد:
حکیمه خاتون، دختر امام جواد علیه‌السلام متوفای سال 274 هجری، عالمه، فاضله، جلیله، واسطه بین امام و مردم بود و به نقل همه‌ی مورخان قبر او در قبه‌ی عسکریین علیهماالسلام است و علامه مجلسی رحمه‌الله با آن که قبر او را در قبه‌ی عسکریین علیهماالسلام نقل نموده، ولی زیارت نامه او را نقل نکرده است، با آن که این بانوی مجلله در فضل و علم، دانش و کمال، جلالت قدر و نبالت شأن از افراد بزرگ زنان اهل بیت علیهم‌السلام است. [1] .
علاوه بر این که او محل و مودع امانات و اسرار امامت بود و این خود بزرگواری و جلالت شأن او را نشان می‌دهد.
افزون بر آن که او در حین تولد امام زمان علیه‌السلام وصی حضرت عسکری علیه‌السلام شاهد، حاضر و ناظر بوده است. باز اضافه می‌شود که: او سفیر کبیر امام به سوی نواب اربعه بوده.
در «کمال الدین» از احمد بن ابراهیم نقل شده که گوید:
من در سال 262 هجری خدمت حکیمه خاتون، دختر حضرت ابوجعفر محمد بن علی بن موسی الرضا علیهم‌السلام، رسیدم و هر چه می‌خواستم از پشت پرده از آن حضرت می‌پرسیدم و او جواب می‌داد و واسطه حجة بن الحسن العسکری علیهماالسلام بود که تمام امور مربوط به شیعه را انجام می‌داد.
جایگاه و مقام حضرت حکیمه خاتون علیهماالسلام مانند جایگاه و مقام حضرت زینب خاتون علیهاالسلام بود که در حین بیماری امام زین العابدین علیه‌السلام واسطه‌ی امامت و حافظ اسرار و ودایع امانات پیامبران و اوصیا بود که در ظاهر واسطه بود و باطن علوم را از امام می‌گرفته و به مردم می‌آموخت.
محدث بحرانی رحمه‌الله در «مدینة المعاجز» روایت می‌کند که: طبری، محمد بن قاسم علوی گوید: با چند تن خدمت حکیمه خاتون علیهاالسلام شرفیاب شدیم، فرمود: هر چه می‌خواهید سؤال کنید و از میلاد ولی عصر علیه‌السلام بپرسید.
آن گاه جریان تولد حضرت حجت علیه‌السلام را از نرجس خاتون علیهاالسلام شرح داده و گفت: من شخصا حاضر، ناظر و مربی او بودم.
حکیمه خاتون علیهاالسلام اخبار، آیات و احادیثی را نقل می‌کند و تفسیر آیاتی را بیان می‌نماید که نشانه‌ی قدرت علمی و روح ایمان و ولایت کلیه او است.
حکیمه خاتون، دختر امام جواد علیه‌السلام از زنان با وقار، دانشمند و پرهیزگار اهل بیت علیهم‌السلام است که به منتهای مقام فضیلت و کمال رسید که مقام مامایی و للگی و سفارت امام زمان علیه‌السلام را یافت و صاحب اسرار و رموز زندگانی ائمه‌ی معصومین علیهم‌السلام گردید.