زکات فطره‌

طوسی با سند خود از ابراهیم بن محمد همدانی نقل می‌کند که گفت:
روایات درباره زکات فطره، مختلف بود، به امام هادی علیه‌السلام نامه نوشتم، و چاره خواستم، امام علیه‌السلام در پاسخ نوشت: فطره، یک صاع از خوراک محل زندگی تو است، اهل مکه، یمن، طائف، اطراف شام، یمامه بحرین، عراقین، فارس، اهواز، و کرمان باید خرما بدهند، و میانه‌های شام، کشمش، و اهالی جزیره، و موصل و همه بخش‌های کوهستانی، گندم یا جو، و اهالی طبرستان، برنج، و خراسانی‌ها، گندم، مگر اهالی مرو، و ری که باید کشمش بدهند، و مصریان، گندم، و هر که در هر جا زندگی می‌کند، زکات فطره را از قوت غالب آنجا بدهد، اما اعراب بادیه نشین، کشک بدهند، و زکات فطره بر تو و بر همه مردم واجب است، و نیز زکات فطره نان‌خورهای خود را از پسر و دختر، کوچک و بزرگ، آزاد و برده، شیرخوار و غیر شیرخوار باید بدهی، وزن زکات فطره هر کس، به اندازه شش پیمانه مدنی است، و وزن هر پیمانه مدنی صد و نود و پنج درهم است، پس وزن فطره هر کس 1170 درهم می‌شود.
طوسی با سند خود از جعفر بن معروف نقل می‌کند که گفت:
به ابوبکر رازی نامه نوشتم، و از او خواستم که درباره زکات فطره با مولای ما امام هادی علیه‌السلام مکاتبه کند، ابوبکر در پاسخم نوشت: از ناحیه امام علیه‌السلام به علی بن مهزیار، دستور صادر شده که: از هر چیزی [مثل] خرما، گندم، و غیره می‌توان یک صاع داد.
پس از این جواب، دیگر در میان ما، در این باره اختلافی نیست.
کلینی با سند خود از علی بن بلال نقل می‌کند که گفت: به امام هادی علیه‌السلام نامه نوشتم، و از او پرسیدم: مقدار زکات فطره چقدر است؟ امام علیه‌السلام در پاسخ نوشت: شش پیمانه مدنی خرما، و آن با نه پیمانه بغدادی برابر است.
کلینی با سند خود از ایوب بن نوح نقل می‌کند که گفت: به امام هادی علیه‌السلام نوشتم: گروهی از من درباره زکات فطره می‌پرسند، و می‌خواهند که پول آن را خدمت شما بیاورند، این مرد سال اول فرستاد، و از من خواست که از شما بخواهم [خدمت شما پرداخت شود]، فراموش کردم، و امسال برای هر نفر از عیال خود یک درهم که قیمت نه پیمانه است برای شما فرستاده، اینک - فدایت شوم! - چه می‌فرمایی؟ امام علیه‌السلام در پاسخ نوشت: درباره زکات فطره زیاد سؤال شده است، و من چیزی را که به شهرت برسد دوست ندارم، دیگر در این باره چیزی نگویید، از هر که می‌پردازد بگیر، و هر که نمی‌پردازد رها کن.
طوسی با سند خود از محمد بن ریان نقل می‌کند که گفت: به امام هادی علیه‌السلام نامه نوشتم، و پرسیدم: زکات فطره چقدر است؟ امام علیه‌السلام در پاسخ نوشت: چهار پیمانه مدنی.
طوسی با سند خود از جعفر بن ابراهیم نقل می‌کند که در سفر حج به محمد بن احمد گفت: توسط پدرم به امام هادی علیه‌السلام نوشتم: فدایت شوم! شیعیان در اندازه صاع اختلاف دارند، برخی می‌گوید: زکات فطره با صاع مدنی است، و بعضی می‌گوید: با صاع عراقی است [کدامیک درست است]؟ حضرت علیه‌السلام در پاسخ نوشت: صاع، شش رطل مدنی، و نه رطل عراقی است، و وزن آن هزار و صد و هفتاد درهم است.
روی الطوسی:
عن علی بن حاتم قال: حدثنی أبوالحسن محمد بن عمرو، عن أبی‌عبدالله الحسین بن الحسن الحسنی، عن ابراهیم بن محمد الهمدانی، اختلفت الروایات فی الفطرة، فکتبت الی أبی‌الحسن صاحب العسکر علیه‌السلام أسأله عن ذلک. فکتب:
أن الفطرة صاع من قوت بلدک علی أهل مکة و الیمن و الطائف و أطراف الشام و الیمامة و البحرین و العراقین و فارس و الأهواز و کرمان تمر، و علی أوساط الشام زبیب، و علی أهل الجزیرة و الموصل و الجبال کلها بر أو شعیر، و علی أهل طبرستان الأرز، و علی أهل خراسان البر الا أهل مرو و الری فعلیهم الزبیب، و علی أهل مصر البر، و من سوی ذلک فعلیهم ما غلب قوتهم، و من سکن البوادی من الأعراب فعلیهم الأقط [1] ، و الفطرة علیک و علی الناس کلهم، و علی من تعول من ذکر أو أنثی، صغیر أو کبیر، حر أو عبد، فطیم أو رضیع، تدفعه وزنا ستة أرطال برطل المدینة، و الرطل مائة و خمسة و تسعون درهما، و تکون الفطرة ألفا و مائة و سبعین درهما [2] .
و روی أیضا: عن ابن‌قولویه، عن جعفر بن محمد بن مسعود، عن جعفر بن معروف، قال: کتبت الی أبی‌بکر الرازی فی زکاة الفطرة، و سألناه أن یکتب فی ذلک الی مولانا - یعنی علی بن محمد علیهماالسلام -؟ فکتب:
أن ذلک قد خرج لعلی بن مهزیار أنه یخرج من کل شی‌ء التمر و البر و غیره صاع، و لیس عندنا بعد جوابه علینا فی ذلک اختلاف [3] .
روی الکلینی: عن عدة من أصحابنا، عن محمد بن عیسی، عن علی بن بلال قال: کتبت الی الرجل علیه‌السلام أسأله عن الفطرة، و کم تدفع؟ قال: فکتب: ستة أرطال من تمر بالمدنی، و ذلک تسعة أرطال بالبغدادی [4] .
و روی أیضا: عن محمد بن یحیی، عن محمد بن عبدالله، عن عبدالله بن جعفر، عن أیوب بن نوح قال: کتبت الی أبی‌الحسن الثالث علیه‌السلام: أن قوما سألونی عن الفطرة، و یسألونی أن یحملوا قیمتها الیک، و قد بعث الیک هذا الرجل عام أول، و سألنی أن أسألک، فنسیت ذلک و قد بعثت الیک العام عن کل رأس من عیالی بدرهم علی قیمة تسعة أرطال بدرهم، فرأیک جعلنی الله فداک، فی ذلک؟ فکتب علیه‌السلام: الفطرة قد کثر السؤال عنها، و أنا أکره کل ما أدی الی الشهرة، فاقطعوا ذکر ذلک، و اقبض ممن دفع لها و أمسک عمن لم یدفع [5] . [277] -64- قال الطوسی: روی محمد بن أحمد بن یحیی، عن محمد بن عیسی، عن محمد بن الریان، قال: کتبت الی الرجل علیه‌السلام أسأله عن الفطرة، و زکاتها کم تؤدی؟
فکتب: أربعة أرطال بالمدنی [6] .
و روی أیضا: عن محمد بن یحیی، عن محمد بن أحمد بن یحیی، عن جعفر بن ابراهیم بن محمد الهمدانی، و کان معنا حاجا، قال: کتبت الی أبی‌الحسن علیه‌السلام علی یدی أبی: جعلت فداک، أن أصحابنا اختلفوا فی الصاع، بعضهم یقول: الفطرة بصاع المدنی، و بعضهم یقول: بصاع العراقی. قال: فکتب الی: الصاع ستة أرطال بالمدنی، و تسعة أرطال بالعراقی، قال: و أخبرنی: أنه یکون بالوزن ألفا و مائة و سبعین وزنة [7] .