خمس بعد از مؤونه‌

کلینی با سند خود از علی بن محمد همدانی نقل می‌کند که گفت:
به امام هادی علیه‌السلام نوشتم: علی بن مهزیار نامه پدر شما را برای من خواند که: آنچه بر باغداران، بعد از کسر مخارج واجب است، یک دوازدهم است، و کسی که درآمد باغ و مزرعه‌اش، مخارجش را کفاف ندهد، نه یک دوازدهم بر او واجب است، و نه چیز دیگر. و مردم دیار ما در این باره اختلاف دارند، و می‌گویند: بر مزارع، بعد از کسر مخارج، خمس واجب است، مخارج مزرعه و خراج، نه مخارج خود زراع و خانواده‌اش. امام علیه‌السلام در پاسخ نوشت: پس از مخارج زارع و خانواده‌اش، و بعد از خراج سلطان.
کلینی با سند خود از علی بن مهزیار نقل می‌کند که گفت: به امام هادی علیه‌السلام نوشتم: سرورم! به کسی مالی داده‌اند تا با آن حج انجام دهد، آیا از همه پول، چون به دستش رسید، باید خمس بدهد، یا از آنچه بعد از انجام حج، زیاد می‌آید؟ امام علیه‌السلام در پاسخ نوشت: خمس بر او واجب نیست.
طوسی با سند خود از محمد بن علی بن شجاع نقل می‌کند که: از امام هادی علیه‌السلام پرسید: کسی از مزرعه خود صد کر [1] گندم برداشت کرده است، یک دهم آن را که ده کر است [به عنوان زکات] گرفته‌اند، و سی کر آن برای مخارج مزرعه رفته است، و در دستش شصت کر مانده است، برای شما از آن چه مقدار واجب است؟ آیا برای برادران ایمانی‌اش نیز چیزی واجب است؟ امام علیه‌السلام در پاسخ نوشت: خمس آنچه از مخارجش زیاد می‌آید برای من است.
روی الکلینی:
عن سهل، عن ابراهیم بن محمد الهمدانی، قال: کتبت الی أبی‌الحسن علیه‌السلام أقرأنی علی بن مهزیار کتاب أبیک علیه‌السلام فیما أوجبه علی أصحاب الضیاع نصف السدس بعد المؤونة، و أنه لیس علی من لم تقم ضیعته بمؤونته نصف السدس، و لا غیر ذلک، فاختلف من قبلنا فی ذلک، فقالوا: یجب علی الضیاع الخمس بعد المؤونة، مؤونة الضیعة و خراجها، لا مؤونة الرجال و عیاله. فکتب علیه‌السلام: بعد مؤونته و مؤونة عیاله، و بعد خراج السلطان [2] .
و روی أیضا: عن محمد بن الحسین، و علی بن محمد، عن سهل بن زیاد، عن علی بن مهزیار قال: کتبت الیه یا سیدی! رجل دفع الیه مال یحج به هل علیه فی ذلک المال حین یصیر الیه الخمس، أو علی ما فضل فی یده بعد الحج؟
فکتب علیه‌السلام: لیس علیه الخمس [3] .
قال الطوسی: روی سعد بن عبدالله، عن أحمد بن محمد، عن علی بن مهزیار قال: حدثنی محمد بن علی بن شجاع النیسابوری، أنه سأل أباالحسن الثالث علیه‌السلام عن رجل أصاب من ضیعته من الحنطة مائة کر، فأخذ منه العشر عشرة أکرار، و ذهب منه بسبب عمارة الضیعة ثلاثون کرا، و بقی فی یدیه ستون کرا، ما الذی یجب لک من ذلک، و هل یجب لأصحابه من ذلک علیه شی‌ء؟ فوقع علیه‌السلام: لی منه الخمس مما یفضل من مؤنته [4] .