یک کهکشان، در یک نگاه

چهره های درخشان زیادی از سادات علوی، و دانشمندان و دانشوران بسیاری از علمای اسلام در سرزمین سامرا عمری را سپری کرده یا در حول و حوش تربت عسکریین علیهماالسلام دفن گشته اند که ما تنها نام برخی از آنها را در این دفتر تقدیم می کنیم:
1 - محمد بن حسین، از نوادگان امام حسن علیه السلام.
2 - محمد بن صالح، از سادات حسنی و از شاعران شهید شیعه.
3 - عبید الله بن عبدالله، از سادات حسنی که روزگاری نیز در کوفه امیر بوده است.
4 - ابوالفضل محمد بن جعفر، فرزند حسن مثنی، پسر امام حسن مجتبی علیه السلام که در زندان عباسیان شهید شد.
5 - موسی بن محمد، فرزند سلیمان بن داود، پسر حسن المثنی بن الامام الحسن علیه السلام.
6 - محمد بن قاسم، از نوادگان امام سجاد علیه السلام.
7 - قاسم بن عبدالله، فرزند حسین بن علی زین العابدین علیه السلام.
8 - علی المکفل، از نوادگان زید شهید، فرزند امام سجاد علیه السلام.
9 - علی بن ابراهیم بن علی بن عبیدالله فرزند حسین اصغر پسر امام سید الساجدین علیه السلام که در جلو خانه جعفر فرزند معتمد خلیفه ی عباسی، او را کشتند و قاتلش شناخته نشد.
10 - زید بن موسی معروف به زید النار، فرزند امام موسی کاظم علیه السلام.
11 - عبدالله بن حسین، از نوادگان جعفرطیار. [1] .
12 - عثمان بن سعید عمری که عسکری نیز خوانده می شود، بزرگمردی که اولین نائب خاص از نواب اربعه ی مولا ولی عصر روحی فداه می باشد.
13 - ابو الحسن علی بن محمد سمری یا سامرائی، آخرین نائب خاص از نائبان چهارگانه حضرت بقیة الله عجل الله فرجه.
15 - ابوزکریا یحیی بن عبدالحمید حمانی، خطیب بغدادی پس از آن که او را با اوصافی چون: صدوق، ثقه می ستاید، می گوید که از او نقل شده که گفت: مات معاویه علی غیر ملة الاسلام؛ معاویه در حالی از دنیا رفت که مسلمان نبود، سپس می نویسد:
حمانی در سال 228 ق. در ماه رمضان، در سامرا وفات یافت و او نخستین کس از محدثان متقدم بود که در سامرا درگذشت. [2] .
16 - ابراهیم بن عباس صولی کاتب (176 - 243 ق.) از شاعران بزرگ شیعی و از ستایشگران آل عدالت علیهم السلام شاعر امام رضا علیه السلام که حضرت نسبت به او بیش از دعبل خزاعی التفات می فرمود و ابراهیم را بر او مقدم می داشت و دعبل خزاعی نیز می گفت:
اگر ابراهیم به شعر روی آورد ما را جا خواهد گذاشت و دیگر برای ما جایی در عرصه شاعری نخواهد ماند.
17 - جعفر بن علی الهادی علیه السلام معروف به جعفر کذاب و تواب.
18 - سید احمد، پسر امام ابوالحسن هادی علیه السلام.
19 - زید بن علی، پسر امام علی النقی الهادی علیه السلام.
20 - عبدالله بن علی، پسر امام ابوالحسن هادی علیه السلام.
21 - سید علی، پسر امام ابوالحسن الهادی علیه السلام.
22 - موسی بن علی، پسر امام علی النقی الهادی علیه السلام.
23 - علیه بنت الامام علی النقی علیه السلام.
24 - ابوالعباس احمد نجاشی، نویسنده ی کتاب
معروف رجال نجاشی، که به اعتقاد بعضی بهترین و معتبر ترین کتاب در علم رجال است، این بزرگ رجالی شیعه - که رحمت خدا بر او باد - در سال 372 متولد و در سال 450 در مطیر آباد وفات یافته است، مطیر آباد یا «میطره» روستایی است در نواحی سامرا.