خواهيم آورد.

اسم فاعل و شرح احكام آن‌

اسم فاعل: عبارتست از اسمى كه دلالت بر فاعل فعل بنحو حدوث نمايد و آن يا از ثلاثى مجرّد بوده و يا از غير ثلاثى مى‌باشد.

در صورتيكه از ثلاثى مجرّد باشد بر وزن فاعل آمده همچون: كتاب، ناصر، جالس و اگر از غير آن باشد بر وزن مضارع معلومش مى‌آيد همچون:

محسن (از باب افعال) و مقلّد (ازباب تفعليل) و مقابل (از باب مفاعله).

براى اسم فاعل احكامى است كه ذيلا درج ميشوند:

1- اسم فاعل از نظر عمل كردن مانند فعلش ميباشد يعنى اگر از فعل لازم بوده صرفا فاعل گرفته و در صورت اتّخاذ از فعل متعدّى نياز بمفعول نيز دارد.

2- در اعمال اسم فاعل ادباء تفصيلى داده‌اند و يا از آن خالى مى‌باشد. در صورتيكه با الف و لام باشد مطلقا عمل مى‌كند چه بمعناى ماضى بوده و چه بمعناى غير آن باشد و اگر از الف و لام مجرّد باشد از دو حال خالى نيست:

الف: آنكه بمعناى ماضى بوده.

ب: آنكه بمعناى حال يا استقبال باشد.

اگر بمعناى ماضى بيايد عمل نمى‌كند و در صورتيكه بمعناى حال يا استقبال باشد عمل فعلش را نموده مشروط باينكه قبل از آن يكى از اشياء ذيل قرار گرفته باشد:

حرف استفهام مانند: أضارب زيد عمرا الآن اوغدا.

حرف نداء مثل: يا طالعا جبلا الآن او غدا.

حرف نفى همچون: ما ضارب زيد عمرا الآن اوغدا.

موصوف نظير: مررت برجل ضارب عمرو الآن اوغدا.

مسند مانند: زيد ضارب عمرا الآن اوغدا.

3- در اعمال اسم فاعل شرط نيست كه بر معمولش مقدّم باشد بلكه چه مقدّم و