تنبيه‌

فاعل اين افعال را اصطلاحا اسم و متمّم معنا را خبر آنها مى‌نامند.

بنابراين فعل « قل » انشاء و حال (امر) و خاصّ و فعل جارحه و تام مى‌باشد.

تقسيم ششم: فعل لازم- فعل متعدّى‌

فعل از نظر اكتفاء معنايش بفاعل و عدم ان بر دو قسم است:

1- فعل لازم: و آن فعلى است كه در تحقّق معنايش صرفا نياز بفاعل داشته و غير از آن امر ديگرى در وجودش دخيل نباشد همچون:

جاء، ذهب، مات.

2- فعل متعدّى: و آن فعلى است كه مجرّد فاعل در وجود معناى آن كافى نبوده بلكه غير از آن بامر ديگرى بنام مفعول نيز نيازمند است مانند:

ضرب، نصر، كتب.

فعل متعدّى نيز خود داراى دو تقسيم است باين شرح:

تقسيم اوّل: متعدّى به يك مفعول و متعدّى به بيش از آن‌

فعل متعدّى از نظر وحدت و تعدّد مفعول بر سه قسم است:

1- فعل متعدّى بيك مفعول: و آن اينستكه در تحقّق معنايش يك مفعول كفايت كند نظير:

ضرب، نصر، كتب.

2- فعل متعدّى بدو مفعول: و آن اينستكه دو مفعول در وجود معنايش دخالت داشته باشند مانند: