1- ناقصه كه همان موصوفه است مانند: مررت بما معجب لك.

2- تامّه و آن در سه باب واقع مى‌شود:

باب اوّل: باب تعجّب/ مانند:/ ما احسن زيدا.

باب دوّم: باب نعم و بئس/ مانند:/ دققتة دقا نعمّا.

باب سوّم: باب مبالغه/ مانند:/ زيد ممّا ان يكتب.

ماء نكره متضمّن معناى حرف نيز بر دو نوع است:

1- آنكه متضمّن معناى استفهام باشد يعنى « اىّ شيى» مانند: ما تلك بيمينك.

2- آنكه متضمّن معناى شرط باشد و آن نيز بر دو نوع است:

الف: شرطيه زمانيه/ مانند:/ فما استقاموا لكم فاستقيموا لهم‌ .

ب: شرطيه غير زمانيه/ مانند:/ و ما تفعلوا من خير يعلمه اللّه‌ .

اقسام ماء حرفيّه‌

ماء حرفيّه بر سه قسم است:

الف: نافيه.

ب: مصدريّه.

ج: زائده.

ماء نافيه بر دو قسم است:

1- عامله كه بر سر جمله در آمده و عمل « ليس » را مينمايد يعنى رفع باسم و نصب به خبر مى‌دهد مانند: ما هذا بشرا.

2- غير عامله كه بر سر جمله فعليه در مى‌آيد مانند: و ما تنفقون الّا ابتغاء وجه اللّه‌ .

ماء مصدريّه بر دو نوع است:

نوع اوّل: مصدريّه زمانيّه كه آنرا به « مدّت » معنا مى‌كنند مانند: ما دمت حيّا يعنى:

مدّة دوامى حيّا.

نوع دوّم: مصدريّه غير زمانيّه مانند: عزيز عليه ما عنّتم‌ .