در مثال اوّل « زيد » فاعل است براى « قام » كه فعل بوده و در مثال دوّم « زيد » فاعل است براى « الضارب » كه شبه فعل مىباشد.
فاعل بر دو قسم است:
الف: ظاهر مانند: ضرب زيد.
ب: مضمر.
فاعل مضمر نيز بر دو قسم است.
ج: بارز مانند: الزيدان قاما.
شاهد در فاعل « قاما » است كه مضمر و بارز مىباشد.
د: مستتر مانند: زيد قام.
شاهد در فاعل « قام » است كه مضمر و مستتر مىباشد.
استتار و موارد آن
استتار بر دو قسم است:
ه: جايز.
و: واجب.
در شش مورد استتار فاعل واجب است باين شرح.
1- فعل امر حاضر مفرد، مذكر مانند: اضرب.
2- فعل مضارع، مفرد، مذكّر، حاضر مانند: تضرب.
كه در ايندو مورد ضمير « انت » مستتر است.
3- فعل مضارع، متكلّم وحده مانند: نضرب.
كه ضمير « انا » در آن مستتر است.
4- فعل مضارع، متكلم مع الغير مانند: نضرب.
كه ضمير « نحن » در آن مستتر است.
5- فعل استثناء مانند: جائنى القوم لا يكون زيدا.