نداشته ولى از شنيدن آن متأثّر ميشود باينكه يا در آن رغبت و ميل حاصل شده و يا خوف و ترس بر آن عارض ميگردد .

مثلا وقتى گفته شود :

« شراب مايعى است ياقوتى رنگ » نفس نشاطى پيدا نموده و در شرب آن ميل و رغبت پيدا مى‌كند چنانچه وقتى بگويند :

« عسل معجونى تلخ است كه باعث بهم خوردن مزاج ميشود » نفس گرفته شده و از آن متنفّر ميگردد .

ناگفته نماند كه دو مثال فوق را اگر در قالب سجع يا قافيه بياورند و آنرا بصورت نثر مسجّع يا شعر ارائه دهند اثرش در نفس بيشتر است .

متن : و امّا سفسطىّ يتألف من الوهميّات و المشبّهات.

ترجمه : و يا قياس سفسطى است و آن از امور وهمى و مشبّهات تركيب ميشود .

حاشيه : قوله : و امّا سفسطى :

منسوب الى سفسطة و هى مشتقّة من سوفسطا معرّب سوفا اسطالغد يونانيّة يعنى الحكمة المموّهه المدلّسّة .

ترجمه : مرحوم محشّى در ذيل كلام مصنّف يعنى « و امّا سفسطى » ميفرمايد :

كلمه « سفسطى » منسوب است به « سفسطه » و آن مشتق است از « سوفسطا » كه معرّب كلمه « سوفا اسطا » مى‌باشد و آن كلمه يونانى بوده بمعناى حكمت دروغين و غير مطابق با واقع .

حاشيه : قوله : من الوهميّات .

هى القضاياء الّتى يحكم بها الوهم فى غير المحسوس قياسا على المحسوس كما يقال :

كلّ موجود متحيّز .

آثار الباقية في شرح الحاشية، ص