«آيا نمى نگرى به كسى كه با ابراهيم درباره خدايش مناظره كرد».

روشن ترين مناظره ابراهيم با ستاره پرستان و ماه پرستان، و آفتاب پرستان است كه قرآن همگى را در سوره انعام در آيه هاى 75 و 83 نقل كرده است و براى اينكه مسلمانان را به اين نوع مناظره دعوت كند، گفتگوى ابراهيم را با اين گروه چنين توصيف مى كند:

(وَ تِلْكَ حُجَّتُنَا آتَيْنَاهَا إِبْرَاهِيمَ عَلَى قَوْمِهِ).

«گفتگوى ابراهيم با اين گروه، حجت هاى آسمانى بود كه به او آموخته بوديم».

بنابراين مسلمانان نيز بايد با گروه هاى مخالف، به همان شيوه اى كه پيامبران، مناظره كرده اند، گفتگو كنند و آداب مناظره را رعايت كنند.

مناظره پيامبران با مخالفان كه در قرآن آمده است، خود موضوع مستقلى است كه بايد در فرصتى ديگر پيرامون آنها سخن گفت. فعلاً نظر ما در اين سلسله مقالات، تشريح مناظرات پيامبر اسلام و جانشينان وى با كافران و منافقان و مخالفان است. ولى ما در اين جا، به فضل الهى، درصدد بيان گوشه اى از مناظرات پيامبر و جانشينان معصوم او با مخالفان عصر خويش هستيم و در اين گفتگوها خواهيم ديد كه چقدر معلمان آسمانى ما، با مخالفان، مؤدبانه سخن گفته و به آنها مجال گفتگو مى دادند، بدون اين كه فوراً از خداوند براى آنان مرگ بطلبند يا سخنانى بر زبان جارى كنند كه عواطف آنها را خدشه دار سازند.

ادب در گفتگو و فرصت دادن به مخالف، در تمام حوارهاى اسلامى مشهود و واضح است، در حالى كه تا آن زمان، يك چنين روشى آن هم در