پدر بزرگ و مادر بزرگ از هر جهت، بسان برادر و خواهر از همان جهت مى‌باشد[1].

فصل‌

[ارث جنين‌]

اگر ميان وارثان جنينى كه امكان ارث بردن دارد وجود داشته باشد، براى وى سهم دو پسر كنار گذاشته مى‌شود [زيرا اگر جنين بيش از يكى باشد غالباً دو قلو است و نهايتش آن است كه هر دو پسر باشند] تا پس از تولد مسأله روشن شود آن گاه اگر مرده به دنيا آمد، ارث به وى تعلّق نمى‌گيرد، و اگر زنده به دنيا آمد- كه نشانه‌اش گريه بچه يا دست و پا زدن وى مى‌باشد- ارث مى‌برد. و اگر از سهم وى [كه برايش كنار گذاشته شده بود] چيزى زياد آمد، به بقيه وارثان برگردانده مى‌شود.

[ارث خنثا]

اگر ميان وارثان خنثا وجود داشته باشد- و او كسى است كه آلت مردانه و زنانه دارد- با ادرار كردن آزمايش مى‌شود اگر از يكى از دو آلت ادرار كرد، محكوم به همان است و اگر از هردو آلت ادرار كرد، محكوم به آلتى است كه زودتر از آن ادرار خارج مى‌شود و اگر همزمان خارج مى‌شوند، محكوم به آلتى است كه ديرتر ادرار آن قطع مى‌شود.

(راه ديگر اين است كه استخوانهاى دنده او شمرده مى‌شود. اگر تعداد آنها در دو طرف مساوى بودند، حكم مى‌كنيم كه زن است و اگر تعداد دنده‌ها در يك طرف كمتر از

ر. ك: جواهر، ج 39، ص 147- 172.

قابل توجه است كه در متن رساله عبارت «من نصيب الجماعة أو ممّا يصيبهم» آمده كه چون معناى آن روشن نبود ترجمه نشد.

[1] پدر بزرگ و مادربزرگ يا پدرى هستند يا مادرى حال همين تقسيم در برادر و خواهر نيز وجود دارد بدين معنا كه برادر و خواهر يا پدرى هستند يا مادرى يا پدرى و مادرى.