را كه چنگيز بايستى طى كند، براى وى گزارش داد كه موجب شد چنگيز خان به راحتى حمله‌اش را انجام دهد و بر آلتون خان چيره شود.

به نقل از جوينى در تاريخش، كاروان تجارى‌اى كه چنگيز خان به خوارزم فرستاد و علاء الدين محمد خوارزمشاه افراد آن را كشت و اموال آن را مصادره كرد، شامل 450 نفر بود كه همگى مسلمان بودند. آقاى دكتر «باز العرينى» در كتابش تحت عنوان «المغول» بر اين اعتقاد است كه:

«چنگيز خان تأييد مسلمانان را كه بيش از هركس ديگرى از پيروزى‌هاى مغولان منتفع بودند، به همراه داشت».

در اين‌جاست كه تراژديهاى اسلامى به بدترين شكل آشكار مى‌شود:

پادشاه مسلمانى به نام محمد خوارزمشاه هيچ باكى ندارد از اين‌كه 450 بازرگان مسلمان را از دم تيغ بگذراند تا به اين وسيله به مال فراوانى كه حمل مى‌كردند دست يابد. از طرف ديگر بازرگانان مسلمان نيز كه در نقاط مختلف تحت تصرف چنگيز پخش هستند، پيشروى‌ها و پيروزى‌هاى چنگيز خان را در سرزمينهاى اسلامى را تأييد مى‌كنند تا عرصه براى تاخت‌وتاز تجارى آنها و در نتيجه دست يافتن به سودهاى كلان، باز باشد.

العرينى از يورش و پيشروى چنگيز خان چنين مى‌گويد:[1] «چنگيز خان تابستان سال 1219 ميلادى را در كنار رودخانه «ارتش» سپرى كرد. آن‌گاه در پاييز به همراه سپاهش به «قاياليق» يعنى همان جايى كه نيروهاى مسلمان در «آلماليق» و «قاياليق» همراه ارسلان خان امير «قارلوق» به او پيوستند، پيشروى كرد. گروهى از بازرگانان مسلمان نيز در اين پيشروى‌ها همراه چنگيز خان بودند

[1]المغول، ص 120.