اعلام القرآن - فرهنگ و معارف قرآن - کتابخانه مدرسه فقاهت

نام کتاب : اعلام القرآن نویسنده : فرهنگ و معارف قرآن جلد : 1 صفحه : 600

سكونت عاديان پيش‌روى مى‌گذارد. برخى مفسّرانِ نخستين، تحت تأثير تفسير اوّل از آيات مزبور، شهر دمشق يا اسكندريّه را همان ارم محلّ سكونت عاد شمرده‌اند [1] ابن‌بطوطه نيز از قبرى منسوب به هود عليه السلام در مسجد دمشق ياد كرده‌ [2] كه احتمال دارد از آنِ يكى از قدّيسان مسيحى بوده يا ناشى از فضيلت سازى‌هاى دوره بنى اميّه باشد. [3] برخى معاصران نيز با توجّه به وجود قلعه‌ها و ستون‌هاى سنگى بزرگ در مناطقى از سوريه و لبنان كه ظاهراً بازمانده از تمدّن رومى است، اين احتمال را مطرح ساخته‌اند كه عاديان در آن منطقه مى‌زيستند. [4] به هر روى، پژوهش‌هاى باستان‌شناسى و تاريخى، تصوّر روشن‌ترى از ارم در مقايسه با احقاف به دست داده كه صرف نظر از آراى تمايز دهنده ارم و احقاف مى‌توانند در روشن‌تر شدن محلّ سكونت عاد يارى رسانند. (ظ ارم)
اقليم‌نگاران مسلمان‌ [5] و مفسّران قرآن‌ [6] در شناسايى محل سكونت عاديان با تكيه بر مفهوم واژه احقاف و گزارش‌هاى شبه تاريخى و روايى، بيش‌تر، مناطقى ميان عمان و يمن و عربستان در جنوب ربع‌الخالى را ذكر كرده‌اند. عمده اين اقوال به بخش‌هاى گوناگون يا تمام منطقه به نسبت گسترده‌اى از شمال حضرموت تا شهر ساحلى شحر [7] به سمت شرق در امتداد خليج عدن‌ [8] تا شهر مهره در ساحل خليج قمر و در نهايت سرزمين عمان‌ [9] تا شهر ظفار [10] اشاره دارند. برخى نيز با توسعه بيش‌تر دامنه اين سرزمين، تا عمق صحراى مركزى و شمال شرقى عربستان پيش رفته و از «دهناء» نيز در زمره منطقه نفوذ عاد ياد كرده‌اند [11]

[1]. جامع البيان، مج15، ج 30، ص 222
[2]. رحلة ابن بطوطه، ج1، ص 105 و 288
[3]. المفصل، ج 1، ص313
[4]. الفرقان، ج 26، ص50- 53
[5]. احسن التقاسيم، ج1، ص 74 و 88؛ المسالك، ص 26
[6]. جامع البيان، مج13، ج 26، ص 32؛ التبيان، ج 9، ص 279- 280؛ مجمع البيان، ج 9، ص 136
[7]. تفسير عبدالرزاق،ج 3، ص 199؛ البداية و النهايه، ج 1، ص 119
[8]. تاريخ ابن‌خلدون،ج 1، ص 57
[9]. معجم البلدان، ج1، ص 115 و ج 5، ص 442؛ معجم ما استعجم، ج 1، ص 110- 111
[10]. رحلة ابن بطوطه،ج 1، ص 288؛ صبح الاعشى، ج 5، ص 12
[11]. فتح البارى، ج 6،ص 267

نام کتاب : اعلام القرآن نویسنده : فرهنگ و معارف قرآن جلد : 1 صفحه : 600

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست