اعلام القرآن - فرهنگ و معارف قرآن - کتابخانه مدرسه فقاهت

نام کتاب : اعلام القرآن نویسنده : فرهنگ و معارف قرآن جلد : 1 صفحه : 269

درباره ريشه لغوى واژه «ابليس» دو ديدگاه وجود دارد: 1. برخى از لغت‌شناسان‌ [1] و مفسّران، [2] ابليس را واژه‌اى عربى بر وزن «افعيل» دانسته‌اند كه از ريشه (ب- ل- س) اشتقاق يافته است. اين واژه در لغت به معناى يأس، حزن، درماندن، سكوت و حزن ناشى از يأس و ترس، پشيمانى و حيرت آمده و ابليس، بدان روى بدين نام خوانده شده كه از هر خير يا از رحمت الهى مأيوس و پشيمان شد. [3] زبيدى مى‌گويد: «بلس» به معناى كسى است كه خيرى نزد او يافت نشود يا آن كس كه از او شرّ برخيزد. [4]
براساس اين ديدگاه، غير منصرف بودن ابليس به دليل آن است كه در زبان عربى كم‌نظير و به اعلام بيگانه شباهت دارد. [5] 2. بيش‌تر لغت دانان، واژه ابليس را برگرفته از زبان‌هاى بيگانه مى‌دانند و علّت غير منصرف بودن آن را عَلَم و اعجمى بودن ذكر مى‌كنند. [6] برخى از صاحبان اين رأى، از مأخذ اصلى اين واژه و چگونگى انتقال آن به زبان عربى سخن نگفته‌اند. كسانى هم كه به بررسى و كاوش پرداخته‌اند، به نظر يك‌سانى نرسيده‌اند. در اين زمينه، 3 احتمال ذكر شده است: بيش‌تر خاورشناسان، چون «گايگر»regieG ، «فون كومر»remerknoV و «فرنكل»leknearF اين واژه را برگرفته از كلمه يونانى «ديابولس»solobaid دانسته‌اند. [7] لفظ «ديابولس» در ترجمه، معادل لغتِ عبرى‌NTS (شيطان) است كه در عهد عتيق به كار رفته است. گفته شده: لغت ديابولس در

[1]. مفردات، ص 143؛تاج العروس، ج 8، ص 209؛ مقاييس‌اللغه، ج 1، ص 300، «بلس»
[2]. روح‌المعانى، مج1، ج 1، ص 364؛ جامع‌البيان، مج 1، ج 1، ص 325
[3]. مفردات، ص 143؛مقاييس اللغه، ج 1، ص 300؛ ترتيب العين، ص 93، «بلس»
[4]. تاج العروس، ج 8،ص 208، «بلس»
[5]. جامع‌البيان، مج1، ج 1، ص 326
[6]. مجمع البحرين، ج1، ص 239؛ لسان العرب، ج 1، ص 483، «بلس»
[7]. دائرةالمعارفالاسلاميه، ج 14، ص 51؛ قاموس كتاب مقدس، ص 545؛ معجم‌اللاهوت، ص 466

نام کتاب : اعلام القرآن نویسنده : فرهنگ و معارف قرآن جلد : 1 صفحه : 269

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست