responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : اعلام القرآن نویسنده : فرهنگ و معارف قرآن    جلد : 1  صفحه : 268
كرده‌اند كه شيطان اغلب به معناى ابليس به كار [1] رفته و عَلَم بالغلبه براى آن شده است‌ [2] و به نظر برخى، «الشيطان» همه جا مرادف ابليس است. [3] قرآن پس از سرباز زدن ابليس از سجده، او را با تعبير «الشيطان» ياد مى‌كند. (بقره/ 2، 36؛ اعراف/ 7، 20؛ طه/ 20، 117) در پاره‌اى از آيات ديگر، واژه شيطان معنايى جز ابليس را نمى‌رساند؛ به طور مثال، در آيه: «وَ قَالَ الشَّيطنُ لَمَّا قُضِىَ الأَمرُ إِنَّ اللّهَ وَعَدكُم وَعدَ الحَقِّ» (ابراهيم/ 14، 22) به اتّفاق گفته شده كه مقصود از «شيطان»، جز ابليس موجود ديگرى نيست؛ [4] البتّه در پاره‌اى از موارد چون آيه‌ «الشَّيطنُ يَعدُكمُ الفَقرَ» (بقره/ 2، 268) در اين‌كه مقصود، ابليس است يا ديگر فريب‌كارانِ جنّ و انس را نيز در بر مى‌گيرد، اختلاف نظر وجود دارد. [5] برآيند كاوش‌ها آن است كه مقصود از مفرد معرفه (الشيطان) ابليس است مگر آن‌كه قرينه‌اى برخلاف باشد و در بيش‌تر موارد، مقصود از مفرد نكره (شيطان) نيز ابليس به شمار مى‌رود و صيغه جمع آن (شياطين) نيز ابليس را كه يكى از مصاديق روشن است، فرا مى‌گيرد. [6]
برابر برخى روايات، نام اصلى ابليس، حارث (حرث) بوده است كه به دليل عبادت طولانى، او را عزازيل، يعنى عزيز خدا خطاب مى‌كردند. وى پس از عُجب، ابليس ناميده شد و پس از امتناع از سجده و رانده شدن از درگاه الهى، الشيطان نام گرفت. [7]
نام‌هاى ديگر او، «ضريس، سرحوب، المتكوّن و المتكوّز» است. [8] زرتشتيان او را «انگْرَ مَينيو»oyneiam argna خوانند. كنيه و القاب ابليس عبارت‌اند از: ابومُرّه (ابوقره) ابوكردوس، ابولبينى (نام دختر وى) [9] نائل، ابوالحسبان، ابوخلاف، ابودجانه. [10]
[1]. الميزان، ج 7، ص321
[2]. روح‌المعانى، مج3، ج 4، ص 202
[3]. اعلام القرآن، ص83
[4]. مجمع‌البيان، ج 6،ص 478
[5]. التفسير الكبير، ج7، ص 68
[6]. الفرقان، ج 1، ص306؛ اعلام‌القرآن، ص 83
[7]. روح البيان، ج 8،ص 59؛ البداية و النهايه، ج 1، ص 69؛ بحارالانوار، ج 60، ص 241
[8]. دائرةالمعارفالشيعيه، ج 2، ص 199
[9]. مجمع‌البحرين، ج1، ص 239؛ روح البيان، ج 8، ص 59
[10]. ابليس فى القرآنو الحديث، ص 12؛ اعلام قرآن، ص 78؛ كشف‌الاسرار، ج 1، ص 145
نام کتاب : اعلام القرآن نویسنده : فرهنگ و معارف قرآن    جلد : 1  صفحه : 268
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست