اشعار در مقام ترجمه: «وَ مِنَ النّاسِ مَنْ يُعْجِبُكَ قَوْلُهُ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ يُشْهِدُ اللّهُ عَلى ما فِي قَلْبِهِ وَ هُوَ أَلَدُّ الْخِصامِ» :
و از شأن منافق اين بود كه دوروى و دوزبان باشد. دو روى دارد: يكى با تو و يكى با خصم تو. دو زبان دارد: يكى با تو و يكى با دشمن تو.
{۰ من كان كالطرس ذا وجهين من سفهو ذاللسانين فيما قال من كلم ۰}
{۰ فسودن وجهه كالطرس محتسباًواضرب علاوته بالسيف كالقلم ۰}
ترجمه:
{۰ هر كه چون كاغذ و قلم باشددو زبان و دو روى گاه سخن ۰}
{۰ همچو كاغذ سياه كن رويشچون قلم گردنش به تيغ بزن ۰}
مثال ديگر: «كَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللّهِ» .
به تقريبى اين رباعى را كه ترجمه و معنى آيه را متضمن باشد آورده:
{۰ شاها! همه فتح در سر رايت توستوين نادره بازپسين غايت توست ۰}
{۰ هر چند كه لشكر عدو بى عدد استكم من فئة قليلة آيت توست ۰}
اين رباعى نيست به اشعار فارسى ديگرى كه در اثناى تفسير آمده، پرمايه تر است و پختگى و ورزيدگى شاعر را از نظم آن آشكار مى كند، مخصوصاً با تركيب قسمتى از آيه قرآن ذوق و استعداد و شايستگى خود را در تلفيق آن با شعر پارسى نشان داده. ترتيب ذكر «عدو» و «عدد» كه نوعى از جناس است، مشعر بر اطلاعات ادبى سراينده آن مى باشد.

انعكاس اخبار و احاديث

درباره انعكاس اخبار و احاديث در تفسير شيخ بايد گفت: از اواخر قرن چهارم، بر