2- شهريان باديه‌نشين‌

گر چه" اعرابى" به معنى باديه‌نشين است، ولى در اخبار و روايات اسلامى مفهوم وسيعترى پيدا كرده، و به تعبير ديگر مفهوم اسلامى آن با منطقه جغرافيايى بستگى ندارد بلكه با طرز تفكر و منطقه فكرى مربوط است: آنها كه دور از آداب و سنن و تعليم و تربيت اسلامى هستند- هر چند شهرنشين باشند- اعرابيند، و باديه‌نشينان آگاه و آشنا به آداب و سنن اسلامى اعرابى نيستند.

حديث مشهور

من لم يتفقه منكم فى الدين فهو اعرابى‌

: هر كس از شما از دين و آئين خود آگاه نشود، اعرابى است" كه از امام صادق ع نقل شده گواه روشن بر گفتار فوق است‌ [1] در خبر ديگرى مى‌خوانيم‌

من الكفر التعرب بعد الهجرة

:" تعرب بعد از هجرت از شعب كفر است".

و نيز از على ع در نهج البلاغه نقل شده كه گروهى از اصحاب عصيانگرش را مخاطب ساخته فرمود:"

و اعلموا انكم صرتم بعد الهجرة اعرابا

": بدانيد شما بعد از هجرت، اعرابى شديد! [2] در دو حديث فوق اعرابى شدن نقطه مقابل" هجرت" قرار داده شده، و با توجه به اينكه مفهوم وسيع هجرت نيز جنبه مكانى ندارد بلكه اساس آن انتقال فكر از محور كفر به محور ايمان است معنى اعرابى بودن نيز روشن مى‌شود، يعنى بازگشت از" آداب و سنن اسلامى" به" آداب و سنن جاهليت".

[1] تفسير نور الثقلين جلد 2 صفحه 254.

[2] نهج البلاغه خطبه قاصعه صفحه 192.