نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 8 صفحه : 342
دليل و منطقى پيروى نمىكنند و هيچ سند و شاهدى بر گفتار خود ندارند" (وَ ما يَتَّبِعُ الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ
شُرَكاءَ).
" آنها تنها از پندارها و گمانهاى بى اساس و بى پايه پيروى مىكنند"
(إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَ).
" بلكه آنها فقط با مقياس حدس و تخمين سخن مىگويند، و دروغ
مىگويند"! (وَ إِنْ هُمْ إِلَّا يَخْرُصُونَ).
" خرص" در لغت هم به معنى" دروغ" آمده است، و هم به
معنى" حدس و تخمين"، و در اصل- همانگونه كه" راغب" در"
مفردات" گفته- به معنى جمعآورى كردن ميوه است، و پس از به جمع زدن و گردآورى
در حساب، و تخمين زدن ميوه بر درختان گفته شده، و از آنجا كه حدس و تخمين گاهى
نادرست از آب در مىآيد اين ماده به معنى" دروغ" نيز آمده است.
اصولا اين خاصيت پيروى از پندار و گمان بى اساس است كه سرانجام انسان را به
وادى دروغ مىكشاند.
آنها كه بتها را شريك خدا ساخته بودند تكيهگاهشان اوهامى بيش نبود، اوهامى كه
حتى تصور آن امروز براى ما مشكل است كه چگونه ممكن است انسان اشكال و مجسمههاى
بيروحى بسازد و بعد مخلوق خود را ارباب و صاحب اختيار خويش بداند؟ مقدراتش را به
دست آن بسپارد، و حل مشكلاتش را از او بخواهد؟! آيا اين چيزى جز دروغ و دروغپردازى
مىتواند باشد؟
حتى مىتوان اين را به عنوان يك قانون كلى- با كمى دقت- از آيه استفاده كرد كه
هر كس از ظن و گمانهاى بى اساس پيروى كند سرانجام به دروغگويى كشانده مىشود،
راستى و صدق بر اساس قطع و يقين استوار است و دروغ بر اساس تخمينها و پندارها و
شايعهها!.
***
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 8 صفحه : 342