و جاويدان" و قائم به امور دين و دنيا و جسم و جان (دِيناً قِيَماً) [1] و از آنجا كه عربها علاقه خاصى به ابراهيم نشان مى‌دادند و حتى آئين خود را به عنوان آئين ابراهيم معرفى مى‌كردند، اضافه مى‌كند كه" آئين واقعى ابراهيم همين است كه من به سوى آن دعوت مى‌كنم" نه آنچه شما به او بسته‌ايد (مِلَّةَ إِبْراهِيمَ‌).

همان ابراهيم كه" از آئين خرافى زمان و محيط، اعراض كرد، و به حق يعنى آئين يكتاپرستى روى آورد" (حنيفا).

" حنيف" به معنى شخص يا چيزى است كه تمايل به سويى پيدا كند، ولى در اصطلاح قرآن به كسى گفته مى‌شود كه از آئين باطل زمان خود روى گرداند و به آئين حق توجه كند.

اين تعبير گويا پاسخى است به گفتار مشركان كه مخالفت پيامبر را با آئين بت‌پرستى كه آئين نياكان عرب بود، نكوهش مى‌كردند، پيامبر در پاسخ آنها مى‌گويد: اين سنت‌شكنى و پشت پا زدن به عقائد خرافى محيط، تنها كار من نيست، ابراهيم كه مورد احترام همه ما است نيز چنين كرد.

سپس براى تاكيد مى‌افزايد كه" او هيچگاه از مشركان و بت‌پرستان نبود" (وَ ما كانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ‌).

بلكه او قهرمان بت‌شكن و مبارز پويا و پى‌گير با آئين شرك بود.

تكرار جمله‌ حَنِيفاً وَ ما كانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ‌ در چند مورد از آيات قرآن با ذكر كلمه" مسلما" يا بدون آن براى تاكيد روى همين مساله است كه ساحت مقدس ابراهيم كه عرب جاهلى به او افتخار مى‌كرد از اين عقائد و اعمال غلط

[1]" قيما" هم به معنى راستى و استقامت ممكن است باشد، و هم به معنى پايدار و جاويدان، و هم به معنى قائم به امور دين و دنيا.