ديگر است، كه به هيچوجه برابرى با اعمال ناچيز انسان ندارد، همانطور كه مجازاتهاى آن جهان جنبه انتقامى نداشته بلكه نتيجه خود اعمال آدمى است.

ضمنا تعبير به اصحاب الجحيم با توجه به اينكه اصحاب به معنى ياران و ملازمان مى‌باشد دليل بر آنست كه آنها ملازم دوزخ خواهند بود، ولى اين آيه به تنهايى نمى‌تواند دليل بر مساله" خلود" باشد آن چنان كه در تفسير تبيان و مجمع البيان و تفسير فخر رازى آمده است، زيرا ملازمت ممكن است دائمى باشد و ممكن است مدتى بطول بيانجامد و سپس قطع شود، چنان كه تعبير به اصحاب السفينه (ياران كشتى) كه در باره سرنشينان كشتى نوح در قرآن آمده است دائمى نبوده البته شك نيست كه كفار خلود در دوزخ دارند ولى در آيه فوق از آن سخنى نرفته بلكه از آيات ديگرى استفاده مى‌شود [1]

[سوره المائدة (5): آيه 11]

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ هَمَّ قَوْمٌ أَنْ يَبْسُطُوا إِلَيْكُمْ أَيْدِيَهُمْ فَكَفَّ أَيْدِيَهُمْ عَنْكُمْ وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ عَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ (11)

ترجمه:

11- اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد نعمتى را كه خدا به شما بخشيده بياد آوريد، آن زمان كه جمعى (از دشمنان) قصد داشتند دست به سوى شما دراز كنند (و شما را از ميان بر دارند) اما خدا دست آنها را از شما باز داشت، از خدا بپرهيزيد، و مومنان بايد تنها بر خدا توكل (و تكيه) كنند.

[1] جحيم از ماده" جحم" (بر وزن فهم) به معنى شدت برافروختگى آتش است و به همين دليل نام جهنم، جحيم گذاشته شده است. به آتش‌هاى سوزان و وسيع دنيا نيز احيانا جحيم گفته مى‌شود چنان كه در داستان ابراهيم مى‌خوانيم كه نمروديان گفتند: فَأَلْقُوهُ فِي الْجَحِيمِ‌ (سوره صافات- 97).