نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 3 صفحه : 52
ضُرِبَتْ
عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ أَيْنَ ما ثُقِفُوا إِلَّا بِحَبْلٍ مِنَ اللَّهِ وَ حَبْلٍ
مِنَ النَّاسِ" ثقفوا" در اصل از ماده" ثقف" (بر وزن سقف)
و" ثقافت" به معنى يافتن چيزى با مهارت است، و به هر چيزى كه انسان با
دقت و مهارت به آن دست يابد گفته مىشود. در جمله بالا قرآن مجيد مىگويد آنها در
هر كجا يافت شوند مهر ذلت بر پيشانى آنها زده شده است! گرچه در آيات فوق تصريحى به
نام يهود نشده اما با قرائنى كه در آيه و آيات سابق است و همچنين بقرينه آيهاى كه
در سوره البقره- 61 وارد شده و مشابه اين آيه است و در آن تصريح به نام يهود
گرديده، استفاده مىشود كه اين جمله در اينجا نيز در باره يهود است.
سپس در ذيل
اين جمله مىفرمايد: تنها در دو صورت است كه مىتوانند اين مهر ذلت را از پيشانى
خود پاك كنند نخست بازگشت و پيوند با خدا، و ايمان به آئين راستين او (إِلَّا
بِحَبْلٍ مِنَ اللَّهِ) و يا وابستگى به مردم و اتكاء به
ديگران (وَ حَبْلٍ مِنَ النَّاسِ).
گرچه در باره
اين دو تعبير (حبل مِنَ اللَّهِ وَ حَبْلٍ مِنَ النَّاسِ)
مفسران احتمالات متعددى دادهاند اما آنچه گفته شد با معنى آيه از همه سازگارتر
است زيرا هنگامى كه" حبل من اللَّه" (ارتباط با خدا) در برابر"
حَبْلٍ مِنَ النَّاسِ" (ارتباط با مردم) قرار گيرد
معلوم مىشود منظور از آنها دو معنى متفاوت است، نه اينكه يكى از آنها به معنى
ايمان آوردن و دومى به معنى امان و ذمه از طرف مسلمين باشد.
بنا بر اين
خلاصه مفهوم آيه چنين مىشود يا بايد در برنامه زندگى خود تجديد نظر كنند، و به
سوى خدا بازگردند و خاطرهاى كه از شيطنت و نفاق و كينهتوزى، از خود در افكار
دارند بشويند، و يا از طريق وابستگى به اين و آن به زندگى نفاق- آلود خود ادامه
دهند.
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 3 صفحه : 52