البته تناسب اين آيه با آيات قبل ايجاب مى‌كند كه اشاره به شهود روز قيامت باشد، اعم از پيامبر اسلام ص يا ساير پيامبران نسبت به امتهاى خود، و ملائكه و فرشتگان و اعضاء پيكر آدمى و شب و روز، و مانند آنها، و" مشهود" انسانها يا اعمال آنها است.

و به اين ترتيب بسيارى از تفاسير فوق درهم ادغام مى‌شود و در يك مجموعه با يك مفهوم وسيع خلاصه مى‌گردد.

ولى تفسيرهايى مانند روز" جمعه" و روز" عرفه" و روز" عيد" از اين معنى جدا است، هر چند آنها نيز از شهود روز محشر و گواهان اعمال انسانها هستند، بلكه هر يك از اين ايام پر اجتماع خود صحنه‌اى از رستاخيز در اين دنيا محسوب مى‌شود.

با توجه به اين بيان روشن مى‌شود كه ميان تفاسير فوق تضادى وجود ندارد، و ممكن است در مفهوم گسترده" شاهد" و" مشهود" جمع باشد، و اين از نشانه‌هاى عظمت قرآن است كه مفاهيمى چنان گسترده دارد كه تفسيرهاى زيادى را در خود جاى مى‌دهد، چرا كه" شاهد" هر گونه گواه را شامل مى‌شود، و" مشهود" هر چيزى را كه بر آن گواهى مى‌دهند، و اينكه هر دو به صورت" نكره" ذكر شده است اشاره به عظمت اين شاهد و مشهود است كه در تمام تفسيرهاى بالا به خوبى منعكس مى‌باشد.

نكته قابل توجه اينكه پيوند ظريفى در ميان اين قسمتهاى چهارگانه از يك سو، و مطلبى كه براى آن سوگند ياد شده از سوى ديگر وجود دارد، آسمان و ستارگان درخشان و برجهاى موزونش همگى نشانه نظم و حساب است و" يوم موعود" صحنه روشنى از حساب و كتاب، و شاهد و مشهود نيز وسيله‌اى است براى رسيدگى دقيق به اين حساب، وانگهى همه اين سوگندها براى آن است كه به شكنجه‌گران ظالم هشدار دهد اعمال آنها در برابر مؤمنان راستين‌