نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 26 صفحه : 249
معنى معروف امروز يعنى گمان بوده باشد، اشاره به اينكه توجه به قيامت آن چنان
در روح و جان انسان اثر مىگذارد كه حتى اگر كسى گمان به آن داشته باشد و احتمال
وجود چنين روزى را بدهد بايد از انجام كارهاى خلاف خوددارى كند، تا چه رسد به
اينكه يقين داشته باشد، و اين همان چيزى است كه در ميان دانشمندان به عنوان"
دفع ضرر مظنون" يا" دفع ضرر محتمل" معروف شده است، و مفهوم اين سخن
آن خواهد بود كه اين گنهكاران بىپروا و بىباك نه تنها يقين به قيامت ندارند بلكه
گمان آن را نيز ندارند (ولى تفسير اول با دلائلى كه گفته شد مقدم است).
مهم اين است كه واژه" ظن" به گفته" راغب" در"
مفردات" در اصل اسم براى آن حالتى است كه از وجود قرائنى در فكر انسان حاصل
مىشود اگر نشانهها قوى باشد علم و يقين مىآورد، و اگر نشانهها ضعيف باشد از حد
گمان بالاتر نمىرود [1] بنا بر اين واژه مزبور بر خلاف آنچه امروز در ميان ما معروف است مفهوم
گستردهاى دارد كه هم" علم" و هم" گمان" را شامل مىشود، و
گاه در اين، و گاه در آن به كار مىرود.
نكته: كمفروشى از عوامل فساد در ارض.
در آيات قرآن مجيد كرارا از كمفروشى نكوهش شده، گاه در داستان شعيب ع در آنجا
كه قوم را مخاطب ساخته، مىگويد: أَوْفُوا
الْكَيْلَ وَ لا تَكُونُوا مِنَ الْمُخْسِرِينَ وَ زِنُوا بِالْقِسْطاسِ
الْمُسْتَقِيمِ وَ لا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْياءَهُمْ وَ لا تَعْثَوْا فِي
الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ:" حق پيمانه را ادا
كنيد، و ديگران