و همراهى است‌ [1] طبق اين معنى مفهوم آيه چنين مى‌شود كه همه همراه اعمال خويشند، خواه نيكوكاران، و خواه بدكاران.

ولى به قرينه آيات بعد، تفسير اول مناسبتر است.

آنها در پرتو ايمان و عمل صالح، غل و زنجيرهاى اسارت را شكسته‌اند، و بى‌حساب وارد بهشت مى‌شوند [2] در اينكه منظور از" أَصْحابَ الْيَمِينِ‌" در اينجا چه كسانى هستند؟ در ميان مفسران گفتگو است:

بعضى آن را به كسانى تفسير كرده‌اند كه نامه اعمالشان به دست راستشان داده مى‌شود.

و بعضى آنها را مؤمنانى مى‌دانند كه مطلقا گناه ندارند، و بعضى آن را اشاره به فرشتگان دانسته‌اند، و احتمالات ديگر.

ولى آنچه از آيات مختلف قرآن بر مى‌آيد، و شواهد قرآنى دارد، همان معنى اول است، آنها كسانى هستند كه داراى ايمان و عمل صالحند، و اگر گناهان مختصرى داشته باشند تحت الشعاع حسنات آنهاست، و به حكم‌

[1]" لسان العرب" ماده" رهن".

[2] در اينكه" استثناء" در اينجا" متصل" است يا" منقطع" بعضى مانند مرحوم شيخ طوسى در" تبيان" آن را" منقطع" گرفته‌اند، و بعضى مانند" روح البيان" آن را متصل مى‌دانند، اين تفاوت مربوط به تفسيرهاى مختلفى است كه مورد مفهوم" رهينه" ذكر كرديم مطابق تفسيرى كه برگزيده‌ايم استثناء منقطع است، و طبق تفسير ديگر استثناء متصل خواهد بود (دقت كنيد).