تفسير: آن روز كه همه از قبرها خارج مى‌شوند

به دنبال بحثى كه در آيات قبل پيرامون جمعى از كفار كه پيامبر اسلام ص را تكذيب كردند و در برابر هيچ معجزه‌اى سر تسليم فرود نمى‌آوردند آمده، در آيات مورد بحث تشريح بيشترى در باره اينگونه افراد و همچنين سرنوشت دردناك آنها در قيامت آمده است.

نخست مى‌فرمايد: چنان نيست كه اين گروه بى خبر باشند بلكه" اخبارى كه مى‌تواند موجب انزجار آنها از زشتيها و بديها شود به اندازه كافى براى آنها آمده است" (وَ لَقَدْ جاءَهُمْ مِنَ الْأَنْباءِ ما فِيهِ مُزْدَجَرٌ).

بنا بر اين كمبودى در تبليغ داعيان الهى نبوده،" هر چه هست از قامت ناساز بى‌اندام خود آنهاست" نه گوش شنوايى دارند، نه روح حق‌طلبى، و نه اين مقدار از تقوى كه آنها را دعوت به تحقيق و تدبر در آيات الهى كند.

منظور از" انباء" (اخبار) همان خبرهاى امتهاى پيشين و اقوامى است كه به عذابهاى گوناگون هلاك شدند، و نيز اخبار قيامت و مجازات ظالمان و كافران كه در قرآن از روى آنها پرده برداشته شده است.

[1]" حكمة بالغة" خبر مبتداى محذوفى است، و در تقدير" هذه حكمة بالغه" مى‌باشد.

[2]" نذر" جمع" نذير" است (يعنى انذار كنندگان) اعم از آيات الهى، و اخبار امم پيشين و پيامبرانى كه صداى آنها به گوش مردم رسيده است، بعضى نيز احتمال داده‌اند كه" نذر" مصدر و به معنى انذار مى‌باشد، ولى معنى اول مناسبتر است- ضمنا" ما" در" ما تغن النذر" نافيه است نه استفهاميه.