بعضى ديگر گفته‌اند: آيه هنگامى نازل شد كه پيامبر ص دستور داده بود دخترى به بعضى از" موالى" دهند (موالى به بردگان آزاد شده، يا به غير عرب مى‌گويند) آنها تعجب كردند و گفتند: اى رسول خدا ص آيا مى‌فرمائيد دخترانمان را به موالى دهيم؟! (آيه نازل شد و بر اين افكار خرافى خط بطلان كشيد) [1] در حديثى مى‌خوانيم: روزى پيامبر ص در مكه براى مردم خطبه خواند و فرمود:

يا ايها الناس ان اللَّه قد اذهب عنكم عيبة الجاهلية، و تعاظمها بابائها، فالناس رجلان: رجل بر تقى كريم على اللَّه، و فاجر شقى هين على اللَّه، و الناس بنو آدم، و خلق اللَّه آدم من تراب، قال اللَّه تعالى: يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَ أُنْثى‌ وَ جَعَلْناكُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ:

" اى مردم! خداوند از شما ننگ جاهليت و تفاخر به پدران و نياكان را زدود، مردم دو گروه بيش نيستند: نيكوكار و با تقوا و ارزشمند نزد خدا، و يا بدكار و شقاوتمند و پست در پيشگاه حق، همه مردم فرزند آدمند، و خداوند آدم را از خاك آفريده، چنان كه مى‌گويد: اى مردم! ما شما را از يك مرد و زن آفريديم، و شما را تيره‌ها و قبيله‌ها قرار داديم تا شناخته شويد، از همه گراميتر نزد خداوند كسى است كه از همه پرهيزگارتر باشد، خداوند دانا و آگاه است" [2] در كتاب" آداب النفوس" طبرى آمده كه پيامبر ص در اثناء ايام تشريق (روزهاى 11 و 12 و 13 ذى الحجه است) در سرزمين" منى" در حالى كه‌

[1]" روح البيان" جلد 9 صفحه 90- در تفسير" قرطبى" نيز همين شان نزولها آمده است جلد 9 صفحه 6160.

[2]" تفسير قرطبى" جلد 9 صفحه 6161.