مى‌خوانيم كه" يزيد بن معاويه" هم براى توجيه حكومت ننگين و ظالمانه خود به اين آيه استدلال كرد [1] به همين جهت در كلمات مفسران، براى حل اين اشكال توضيحاتى در باره آيه ديده مى‌شود از جمله اين كه: آيه مخصوص به حكومت‌هاى الهى است و يا مخصوص به حكومت پيامبر اكرم ص و پايان دادن به حكومت جباران قريش است.

ولى حق اين است كه آيه يك مفهوم كلى و عمومى دارد كه طبق آن، تمام حكومت‌هاى خوب و بد بر طبق مشيت خداست، ولى با اين توضيح كه: خداوند يك سلسله عوامل و اسباب براى پيشرفت و پيروزى در اين جهان آفريده است، و استفاده از آثار اين اسباب همان مشيت خدا است.

بنا بر اين خواست خدا يعنى آثارى كه در آن اسباب و عوامل آفريده شده است: حال اگر افراد ستمگر و ناصالحى (همچون چنگيز و يزيد و فرعون و مانند اينها) از آن وسايل استفاده كردند و ملت‌هايى ضعيف و زبون و ترسو، به آن تن در دادند و حكومت ننگين آنها را تحمل كردند، اين نتيجه اعمال خود آنها است، كه گفته‌اند:" هر ملتى لايق همان حكومتى است كه دارد"! ولى اگر ملتها آگاه بودند و آن عوامل و اسباب را از دست جباران گرفته و به دست صالحان دادند و حكومت‌هاى عادلانه‌اى به وجود آوردند باز نتيجه اعمال آنها است كه بستگى به طرز استفاده از عوامل و اسباب الهى دارد.

در حقيقت آيه، بيدار باشى براى همه افراد و جوامع انسانى است كه بهوش باشند، و از وسايل پيروزى بهره گيرند و پيش از آنكه افراد ناصالح بر آنها چيره شوند و مقامات حساس اجتماع را از دست آنها بگيرند آنها بكوشند و سنگرها را اشغال كنند.

[1] ارشاد مفيد، بنا به نقل الميزان، ذيل آيه مورد بحث.