و همچنين در مورد تعبير" فينا" كه آيا منظور در راه رضاى خدا است، يا در راه جهاد با نفس، يا در طريق عبادت، يا در طريق مبارزه با دشمن؟

ولى پيدا است كه هم تعبير به" جهاد" تعبير وسيع و مطلقى است و هم تعبير" فينا"، بنا بر اين هر گونه جهاد و تلاشى را كه در راه خدا و براى او و به منظور وصول به اهداف الهى صورت گيرد شامل مى‌شود، خواه در طريق كسب معرفت باشد، يا جهاد با نفس، يا مبارزه با دشمن يا صبر بر طاعت، يا شكيبايى در برابر وسوسه معصيت، يا در مسير كمك به افراد مستضعف، و يا انجام هر كار نيك ديگر.

كسانى كه در اين راهها به هر شكل و هر صورت براى خدا مجاهده كنند مشمول حمايت و هدايت الهى هستند.

ضمنا از آنچه گفتيم روشن شد كه منظور از" سبل" در اينجا راههاى مختلفى است كه به سوى خدا منتهى مى‌شود: راه جهاد با نفس، راه مبارزه با دشمنان، راه علم و دانش و فرهنگ، خلاصه جهاد در هر يك از اين راهها سبب هدايت به مسيرى است كه به خدا منتهى مى‌شود.

اين وعده‌اى است كه خداوند مؤكدا به همه مجاهدان راهش داده، و با انواع تاكيدات (لام تاكيد و نون تاكيد ثقيله) آن را مؤكد ساخته و پيروزى و ترقى و موفقيت را در گرو دو چيز شمرده،" جهاد" و" خلوص نيت".

جمعى از فلاسفه معتقدند كه انديشه و مطالعه و تفكر ايجاد علم و دانش نمى‌كند، بلكه روح انسانى را براى پذيرش صور معقولات آماده مى‌سازد و هنگامى كه روح انسانى آماده پذيرش شد فيض علم از خالق متعال و واهب الصور بر روح انسان پاشيده مى‌شود.

بنا بر اين انسان بايد در اين راه جهاد كند ولى هدايت به دست خدا است.

و اينكه در حديث وارد شده است كه علم به كثرت تعليم و تعلم نيست بلكه نورى است كه خداوند به قلب هر كس بخواهد و شايسته بداند مى‌افكند نيز ممكن‌