بى‌پايانش كه به دو بخش عمومى و خصوصى (بخش رحمانيت و رحيميت) تقسيم مى‌گردد، و همچنين اشاره به مساله عبادت و بندگى و اختصاص آن به ذات پاك او شده است.

در حقيقت هم بيانگر توحيد ذات است، هم توحيد صفات، هم توحيد افعال، و هم توحيد عبادت.

و به تعبير ديگر اين سوره مراحل سه‌گانه ايمان: اعتقاد به قلب، اقرار به زبان، و عمل به اركان را در بر دارد، و مى‌دانيم" ام" به معنى اساس و ريشه است.

شايد به همين دليل است كه" ابن عباس" مفسر معروف اسلامى مى‌گويد:

ان لكل شى‌ء اساسا ... و اساس القرآن الفاتحة.

" هر چيزى اساس و شالوده‌اى دارد ... و اساس و زير بناى قرآن، سوره حمد است".

روى همين جهات است كه در فضيلت اين سوره از پيامبر ص نقل شد:

ايما مسلم قرأ فاتحة الكتاب اعطى من الاجر كانما قرأ ثلثى القرآن، و اعطى من الاجر كانما تصدق على كل مؤمن و مؤمنه‌

: هر مسلمانى سوره حمد را بخواند پاداش او به اندازه كسى است كه دو سوم قرآن را خوانده است (و طبق نقل ديگرى پاداش كسى است كه تمام قرآن را خوانده باشد) و گويى به هر فردى از مردان و زنان مؤمن هديه‌اى فرستاده است" [1] تعبير به دو سوم قرآن شايد به خاطر آنست كه بخشى از قرآن توجه به خدا است و بخشى توجه به رستاخيز و بخش ديگرى احكام و دستورات است كه بخش اول و دوم در سوره حمد آمده، و تعبير به تمام قرآن به خاطر آن است كه همه قرآن را از يك نظر در ايمان و عمل مى‌توان خلاصه كرد كه اين هر دو در سوره‌

[1] مجمع البيان آغاز سوره حمد.