روايت كرده‌اند كه گفت: بعد از آنكه آيه صدقه نازل شد با دوش خود زكات را تحويل مى‌داديم تا آنكه مردى صدقه بسيارى آورد، منافقين گفتند: ببين چه خودنمايى مى‌كند، و ابو عقيل نيم من صدقه بياورد گفتند: آخر خدا چه احتياجى به اين زكات ناچيز دارد، بدنبال اين حرفها آيه‌(الَّذِينَ يَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِينَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ فِي الصَّدَقاتِ وَ الَّذِينَ لا يَجِدُونَ إِلَّا جُهْدَهُمْ ...) نازل گرديد[1].

مؤلف: روايات وارده در شان نزول اين آيات بسيار است و از همه آنها قابل قبول‌تر همين‌هايى بود كه ما نقل كرديم، و قريب به آن مضامين، روايات ديگرى هست و ظاهر همه اينها اين است كه آيه مورد بحث مستقل از آيات قبل است، و مطلبى را از نو شروع كرده.

[رواياتى در مورد آمرزيده نشدن منافقين در ذيل آيه:(اسْتَغْفِرْ لَهُمْ أَوْ لا تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ ...) و بررسى آنها]

و در الدر المنثور است كه ابن جرير و ابن ابى حاتم از عروه نقل كرده‌اند كه گفت:

عبد اللَّه بن ابى به همفكران خود چنين گفت: اگر شماها به محمد كمك مالى نرسانيد از دورش پراكنده مى‌شوند. و نيز او گفته بود:(لَيُخْرِجَنَّ الْأَعَزُّ مِنْهَا الْأَذَلَّ) و خداى تعالى در باره‌اش چنين نازل كرد:(اسْتَغْفِرْ لَهُمْ أَوْ لا تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ إِنْ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ سَبْعِينَ مَرَّةً فَلَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ) و رسول خدا 6 فرمود: من بيش از هفتاد بار استغفار مى‌كنم شايد خدا از جرمشان در گذرد. ليكن خداى تعالى اين آيه را فرستاد:(سَواءٌ عَلَيْهِمْ أَسْتَغْفَرْتَ لَهُمْ أَمْ لَمْ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ لَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ)[2].

و در همان كتاب است كه ابن ابى شيبه، ابن جرير و ابن منذر از مجاهد نقل كرده‌اند كه گفت: وقتى آيه‌(إِنْ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ سَبْعِينَ مَرَّةً فَلَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ) نازل شد، رسول خدا 6 فرمود: من بيش از هفتاد بار استغفار مى‌كنم پس آيه‌(فَلَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ) در سوره منافقين نازل گرديد[3].

و نيز در همان كتاب آمده كه ابن جرير از ابن عباس روايت كرده كه گفت:

رسول خدا 6 بعد از اينكه اين آيه نازل شد فرمود: من چنين مى‌فهمم گويا در امر منافقين اختيارى دارم، به خدا قسم بيشتر از هفتاد بار براى آنان استغفار مى‌كنم باشد كه خدا ايشان را بيامرزد، ليكن خداى تعالى از شدت غضبش بر منافقين، آيه فرستاد كه: چه براى ايشان استغفار كنى و چه استغفار نكنى هرگز خدا ايشان را نمى‌آمرزد، زيرا خدا مردم فاسق را هدايت نمى‌كند [4].

[1] الدر المنثور ج 3 ص 262

[2] ( 2 و 3 و 4) الدر المنثور ج 3 ص 264

[3] ( 2 و 3 و 4) الدر المنثور ج 3 ص 264

[4] ( 2 و 3 و 4) الدر المنثور ج 3 ص 264