هر يك از ما به گوشه‌اى از اين كوه برود و سوگند بخورد كه ديگر با رفيقش حرفى نزند تا بميرد و يا آنكه خدا از تقصيرش درگذرد.

مدت سه روز هم بدين منوال گذرانيدند، و يكه و تنها در كوه بسر بردند، حتى طورى از يكديگر كناره گرفتند كه يكديگر را هم نمى‌ديدند.

پس از سه روز يعنى در شب سوم رسول خدا 6 در خانه ام سلمه بود كه آيه توبه و مژده مغفرت ايشان نازل شد، و آن آيه لقد تاب اللَّه بالنبى على المهاجرين و الانصار الذين اتبعوه فى ساعة العسرة بود. امام صادق (ع) فرمود: آيه شريفه اينطور نازل شده، و مقصود از مهاجرين و انصار ابو ذر، ابو خيثمه و عمير بن وهب بود كه از رسول خدا 6 تخلف ورزيده، بعد به وى ملحق شدند.

آن گاه راوى در باره آن سه نفرى كه آيه‌(وَ عَلَى الثَّلاثَةِ الَّذِينَ خُلِّفُوا) در حقشان نازل شده گفته:

عالم (امام- ع) فرمود آيه اينطور نازل شده: و على الثلاثة الذين خالفوا زيرا كلمه (خُلِّفُوا) به معناى تخلف قهرى است كه مرتكبش تقصيرى نداشته و سزاوار ملامت نيست،(حَتَّى إِذا ضاقَتْ عَلَيْهِمُ الْأَرْضُ بِما رَحُبَتْ) از اين رو زمين با همه فراخيش بر آنان تنگ شد كه نه رسول خدا 6 با ايشان همكلام مى‌شد و نه برادران دينى و نه زن و فرزندانشان، و بهمين جهت، مدينه بر آنان تنگ شد، و ناگزير از مدينه تار و مار شدند، و وقتى خداوند ديد براستى نادم شده‌اند توبه ايشان را قبول كرد.[1] مؤلف: بزودى گفتارى در باره اين دو آيه و رواياتى كه در تفسير آن دو وارد شده از نظر خواننده خواهد گذشت.

و در تفسير عياشى از مغيره روايت شده كه گفت: من از او (امام) شنيدم كه در خصوص آيه‌(وَ لَوْ أَرادُوا الْخُرُوجَ لَأَعَدُّوا لَهُ عُدَّةً) مى‌گفت مقصود از عدة نيت و تصميم است، و معناى آيه اين است كه: اگر مى‌خواستند خارج بشوند مى‌شدند[2].

مؤلف: اين روايت صرف نظر از ضعفى كه دارد، و صرف نظر از اين كه مرسل است و راويانش معلوم نيستند، و نيز علاوه بر اينكه مضمر است يعنى معلوم نيست كه مطلب را از چه كسى نقل كرده با لفظ آيه هم تطبيق ندارد- و خدا داناتر است.

و در الدر المنثور آمده كه ابن اسحاق و ابن منذر از حسن بصرى روايت كرده‌اند كه گفت: عبد اللَّه بن ابى و عبد اللَّه بن نبتل و رفاعة بن زيد بن تابوت از بزرگان منافقين و از كسانى بودند كه عليه اسلام و مسلمين همواره نقشه‌چينى مى‌كردند و در باره آنان آيه‌(لَقَدِ ابْتَغَوُا الْفِتْنَةَ مِنْ قَبْلُ وَ قَلَّبُوا لَكَ الْأُمُورَ ...) نازل شد[3].

[1] تفسير قمى ج 1 ص 284- 296

[2] تفسير عياشى ج 2 ص 89 ح 60

[3] الدر المنثور ج 3 ص 257