نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 7 صفحه : 272
كردهاند، چون از
فساد رأى تو و مرضى كه در نفس تو است آگاهى داشتهاند هم چنان كه عين همين
اشكال را قوم عاد به پيغمبر خود هود (ع)- وقتى هود آنان را به دين توحيد دعوت
نمود- كردند. هود گفت: خداى تعالى آن كسى است كه بايد به او اميدوار بود و
از او ترسيد، نه خدايان شما كه نه اميد نفعى در آنها است و نه مىتوانند ضررى
برسانند در جوابش گفتند:
بعضى
از خدايان ما تو را به چنين روزى انداخته . قرآن كريم اين داستان را نقل كرده
و احتجاج هود و جواب قومش را چنين حكايت مىكند:( وَ يا
قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ يُرْسِلِ السَّماءَ
عَلَيْكُمْ مِدْراراً وَ يَزِدْكُمْ قُوَّةً إِلى قُوَّتِكُمْ وَ لا تَتَوَلَّوْا
مُجْرِمِينَ قالُوا يا هُودُ)- تا آنجا كه مىفرمايد- (إِنْ
نَقُولُ إِلَّا اعْتَراكَ بَعْضُ آلِهَتِنا بِسُوءٍ قالَ إِنِّي أُشْهِدُ اللَّهَ
وَ اشْهَدُوا أَنِّي بَرِيءٌ مِمَّا تُشْرِكُونَ مِنْ دُونِهِ فَكِيدُونِي
جَمِيعاً ثُمَّ لا تُنْظِرُونِ )[1].
و چون جاى
چنين سخنى در ميان بود لذا ابراهيم (ع) اضافه كرد كه:(وَ لا
أَخافُ ما تُشْرِكُونَ بِهِ). و اين جمله در عين اينكه شبهه مزبور را دفع
مىكند، در عين حال برهان تامى بر نفى ربوبيت شركاى مشركين نيز هست.
و ما حصل آن
اين است كه: شما مىخواهيد با بيم دادن از خطر بتها در دل من القاى شبهه نموده
مرا به بتپرستى و ترك توحيد وادار كنيد، در حالى كه من از بتهاى شما ذرهاى
نمىترسم، زيرا همه آنها مخلوقاتى هستند كه نفع و ضرر خود را مالك نبوده ديگرى
مدبر آنها است و بنا بر اين ديگر ارزشى براى حجت شما نيست.
و به فرضى هم
كه من از ضرر شركاى شما مىترسيدم تازه همين ترس هم خود دليل ديگرى بر ربوبيت خداى
تعالى و آيتى از آيات توحيد او بود، زيرا او خواسته است كه من از شركاى شما بترسم
نه شركاى شما كه قادر بر چيزى نيستند، و شما خود اعتراف داريد كه پروردگار من به
هر چيزى عالم و آگاه است، و از هر حادثه و هر خير و شرى كه در مملكتش رخ دهد با
خبر است، با اين حال چطور تصور مىشود در اين مملكت كه به منظور غاياتى صحيح و
متقن ايجادش كرده چيزهاى نافعى را سراغ داشته باشد و بندگان را در انتفاع از آن
اذن نداده
[1] و اى قوم از پروردگار خود طلب مغفرت كنيد، و به درگاهش توبه
و بازگشت نمائيد، تا اينكه آسمان را مامور كند كه بر شما ببارد، و نيرويى بر
نيرويتان بيفزايد، و از راه گنه كارى و سرپيچى، از گفتههايم اعراض نكنيد. گفتند
اى هود- تا آنجا كه مىفرمايد-: ما چيزى در باره تو نمىپنداريم مگر اينكه بعضى از
خدايان ما به تو خشمناك شده و به مشاعر و ادراكت لطمه وارد ساخته است، هود گفت: من
خداى را شاهد مىگيرم شما هم شاهد باشيد كه من از شركاى شما بيزارم، و ربوبيت را
جز براى خداى تعالى قائل نيستم، شما هم هر چه مىخواهيد بكنيد، و مرا مهلت ندهيد.
سوره هود آيه 52- 55
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 7 صفحه : 272