ما وراى ماده منتقل شوند، و اين انتقال همان مرگ است، هم چنان كه فرموده:(وَ قالَ الَّذِينَ لا يَرْجُونَ لِقاءَنا لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَيْنَا الْمَلائِكَةُ أَوْ نَرى‌ رَبَّنا لَقَدِ اسْتَكْبَرُوا فِي أَنْفُسِهِمْ وَ عَتَوْا عُتُوًّا كَبِيراً، يَوْمَ يَرَوْنَ الْمَلائِكَةَ لا بُشْرى‌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُجْرِمِينَ وَ يَقُولُونَ حِجْراً مَحْجُوراً)[1] و مراد از يوم در اين آيه همان روز مرگ و بعد از مرگ است، به دليل اينكه بعد از اين آيه مى‌فرمايد:

(أَصْحابُ الْجَنَّةِ يَوْمَئِذٍ خَيْرٌ مُسْتَقَرًّا وَ أَحْسَنُ مَقِيلًا)[2] و بعد از آن مى‌فرمايد:(وَ يَوْمَ تَشَقَّقُ السَّماءُ بِالْغَمامِ وَ نُزِّلَ الْمَلائِكَةُ تَنْزِيلًا، الْمُلْكُ يَوْمَئِذٍ الْحَقُّ لِلرَّحْمنِ وَ كانَ يَوْماً عَلَى الْكافِرِينَ عَسِيراً)[3] و ظاهر سياق آن اين است كه مراد از يوم روز ديگرى است (روز قيامت)، غير آن روزى كه در آيه قبلى بود (روز مرگ) و بعيد نيست كه در آيه‌(أَوْ تَأْتِيَ بِاللَّهِ وَ الْمَلائِكَةِ قَبِيلًا)[4] مقصودشان نيز همين پيشنهادى باشد كه در آيه مورد بحث كرده‌اند.

و كوتاه سخن، اينكه خداى تعالى فرمود: اگر فرشته‌اى نازل كنيم هلاكت شما حتمى است، جوابى است از در خواست نزول ملائكه و آوردن عذاب.

و بنا بر اين براى تمام شدن معنى آيه جا دارد آيات ديگرى كه مشتمل بر وعده خدا است به اينكه: عذاب از اين امت به تاخير مى‌افتد، ضميمه بر اين آيه شود، نظير آيات سوره يونس كه مى‌فرمايد:

( وَ لِكُلِّ أُمَّةٍ رَسُولٌ فَإِذا جاءَ رَسُولُهُمْ قُضِيَ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ، وَ يَقُولُونَ مَتى‌ هذَا الْوَعْدُ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ، قُلْ لا أَمْلِكُ لِنَفْسِي ضَرًّا وَ لا نَفْعاً إِلَّا ما شاءَ اللَّهُ لِكُلِّ أُمَّةٍ أَجَلٌ‌) - تا آنجا كه مى‌فرمايد- (وَ يَسْتَنْبِئُونَكَ أَ حَقٌّ هُوَ قُلْ إِي وَ رَبِّي إِنَّهُ لَحَقٌّ وَ ما أَنْتُمْ بِمُعْجِزِينَ )[5].

[1] منكرين معاد و آنان كه بر لقاى ما اميدوار نيستند گفتند: چرا ملائكه بر ما نازل نمى‌شوند يا چرا ما پروردگار خود را نمى‌بينيم؟ اينها با اين كلام خود پا از گليم خود فراتر نهاده و پيش خود، خود را مستحق چنين چيزهايى دانستند و طغيان كردند، طغيانى بزرگ. روزى كه ملائكه را مى‌بينند در آن روز براى مجرمين بشارتى نيست بلكه ملائكه به آنان خواهند گفت: شنيدن بشارت براى شما حرام و ممنوع است.

سوره فرقان آيه 22

[2] اصحاب جنت در اين روز داراى قرارگاه بهتر و آسايشگاه نيكوترى هستند. سوره فرقان آيه 24

[3] و روزى كه آسمان شكافته مى‌شود در حالى كه ابرى بر فراز آن است، و ملائكه در حال مخصوصى نازل مى‌شوند، امروز ملك تنها براى خدا ثابت است و روز دشوارى است بر كفار. سوره فرقان آيه 29

[4] يا آنكه خدا و فرشتگان را بر صدق ادعايت شاهد بياورى. سوره اسراء آيه 92

[5] و براى هر امتى رسولى است، پس وقتى رسولشان آمد( و رسالت خداى را به آنان ابلاغ نمود و حجت بر آنان تمام شد) به عدالت در بين آنان حكم مى‌شود. و در اين حكم به آنان جور و ستم نمى‌شود.

مى‌گويند اگر در اين وعده‌اى كه ميدهى راست مى‌گويى، بگو بدانيم اين چه وقت است؟ بگو من قادر به نفع و ضرر خود نيستم مگر همان مقدارى كه خداوند بخواهد. براى هر امتى( در عذاب بر تكذيب پيغمبر خود)، اجلى است معين- تا آنجا كه مى‌فرمايد- از تو مى‌خواهند كه آنان را خبر دهى آيا اين وعده تو حق است يا نه؟ بگو آرى به حق پروردگارم قسم كه حق است، و شما نمى‌توانيد خدا را عاجز كنيد. سوره يونس آيه 53