بدبختى در زندگى دنيا و آخرت حفظ نموده و نمى‌گذارد زندگى سعيده او مكدر گردد.

پس امر هدايت به سوى سلامتى و سعادت دائر مدار پيروى خوشنودى خدا است، اگر كسى در صدد بدست آوردن خوشنودى خدا بود مشمول آن هدايت مى‌شود و الا نه، و با در نظر گرفتن اينكه خدا راضى به كفر بندگانش نيست‌(وَ لا يَرْضى‌ لِعِبادِهِ الْكُفْرَ)[1]، و از مردمى كه فاسق باشند راضى نيست‌(فَإِنَّ اللَّهَ لا يَرْضى‌ عَنِ الْقَوْمِ الْفاسِقِينَ)[2]، و نيز با در نظر گرفتن اينكه هدايت خدا مشروط است بر اينكه انسان از راه ظلم اجتناب كند و ندانسته داخل در سلك ظالمان نشود. چون خودش هدايت خود را از چنين كسانى نفى نموده و آنها را از رسيدن به كرامت الهيه‌اش مايوس كرده و فرموده:(وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ)[3] قهرا آيه شريفه مورد بحث كه مى‌فرمايد:(يَهْدِي بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوانَهُ سُبُلَ السَّلامِ) تقريبا همان معنايى را افاده مى‌كند كه از آيه زير استفاده مى‌شود، توجه فرمائيد:(الَّذِينَ آمَنُوا وَ لَمْ يَلْبِسُوا إِيمانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَ هُمْ مُهْتَدُونَ)[4].

[در مواردى كه اخراج مردم از ظلمات به نور به رسول يا كتاب نسبت داده مى‌شود اذن خدا به معناى رضاى او است‌]

(وَ يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِهِ) در اينكه ظلمت را به صيغه جمع و نور را به لفظ مفرد آورده اشاره است به اينكه راه حق هر چند كه بر حسب مقامات و مراحل متعدد است، ولى در آن اختلاف و تفرق وجود ندارد، به خلاف طريق باطل كه همانطور كه گفتيم سراپا اختلاف است و اهل هر طريقى اهل طرق ديگر را دشمن مى‌دارد و از آنها متنفر است.

هر جا كه اخراج از ظلمات به سوى نور به غير خداى تعالى نسبت داده شود مثلا بگوئيم پيغمبر خدا و يا كتاب خدا مردم را به اذن خدا از ظلمتها به سوى نور بيرون مى‌آورد، در اينگونه موارد اذن خداى تعالى به معناى رضاى او خواهد بود، نظير اين آيه كه مى‌فرمايد:(كِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَيْكَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ)[5]، و در اين آيه اخراج مردم از ظلمات به سوى نور را مقيد كرد به اذن پروردگارشان تا با اين وسيله توهم استقلال انبيا در

[1] سوره زمر، آيه 7 .

[2] سوره توبه، آيه 96 .

[3] سوره جمعه، آيه 5 .

[4] كسانى كه ايمان آوردند و ايمان خود را با ظلم نياميختند، چنين كسانى- از هر محروميت و شقاوتى- ايمنند، و همين كسان راه يافتگانند. سوره انعام، آيه 82 .

[5] كتابى كه به سوى تو نازل كرديم تا مردم را به اذن پروردگارشان از ظلمت‌ها به سوى نور بيرون سازى. سوره ابراهيم، آيه 1 .