نظر معنا شركت دارد، پس اين جار و مجرور متعلق به هر دو كلمه است و معناى جمله مورد بحث چنين است: ليكن آنها كه راسخ در علم هستند و نيز آنها كه مؤمن حقيقى اهل كتابند به تو و به آنچه قبل از تو نازل شده ايمان مى‌آورند و مؤيد اين معنا تعليلى است كه بعدا در جمله:

(إِنَّا أَوْحَيْنا إِلَيْكَ كَما أَوْحَيْنا إِلى‌ نُوحٍ وَ النَّبِيِّينَ مِنْ بَعْدِهِ ...) مى‌آيد چون ظاهر اين آيه (بطورى كه در تفسيرش خواهد آمد) اين است كه مى‌خواهد بيان كند كه اينگونه افراد از اين جهت و بدين علت به تو ايمان مى‌آورند كه نبوت تو و وحيى كه ما تو را بدان گرامى داشتيم شبيه به وحيى است كه انبياى گذشته خدا براى آنان خواندند، مانند وحيى كه به نوح و پيغمبران بعد از او شد و نيز وحيى كه به آل ابراهيم و آل يعقوب و به ساير انبيايى شد كه ما داستان‌هايشان را برايت شرح نداديم. و اين معنا (بطورى كه ملاحظه مى‌فرمائيد) با مؤمنين اهل كتاب بيشتر تطبيق دارد تا با مؤمنين عرب كه خداى عز و جل آنها را به مثل آيه:(لِتُنْذِرَ قَوْماً ما أُنْذِرَ آباؤُهُمْ فَهُمْ غافِلُونَ)[1] توصيف كرده و فرموده: قرنها (يعنى در مدت فترت كه حدود پانصد سال بوده) پيغمبرى به سوى آنان نيامده و از وحى خدا به كلى غافل بودند ولى در آيه مورد بحث مؤمنينى را توصيف مى‌كند به اينكه قبل از نبوت و وحى به تو، نبوت‌ها و وحى‌ها ديده‌اند پس آيه مورد بحث با اهل كتاب انطباق بيشترى دارد.

[توجيهات مختلفى كه در مورد اعراب كلمه المقيمين در آيه شريفه گفته شده است‌]

و جمله:(وَ الْمُقِيمِينَ الصَّلاةَ) عطف است بر كلمه: راسخون و اگر به حالت نصب آمده و نفرموده: و المقيمون از باب مدح است (و تقدير آن امدح المقيمين- مدح مى‌كنم مقيمين را) مى‌باشد و مثل اين جمله در عطف به كلمه: راسخون جمله:(وَ الْمُؤْتُونَ الزَّكاةَ) و جمله:(وَ الْمُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ) است و همه اينها به جز جمله: مقيمين مبتداءهايى پشت سر هم هستند كه خبرشان جمله:(أُولئِكَ سَنُؤْتِيهِمْ أَجْراً عَظِيماً) است و اگر جمله:(وَ الْمُقِيمِينَ الصَّلاةَ) را هم به رفع بخوانيم يعنى همانطور كه از قرآن ابن مسعود نقل شده به صورت مقيمون الصلاة بخوانيم، آن نيز مانند راسخون و مؤتون و مؤمنون مبتداء خواهد بود و خبر همه آنها جمله اولئك ... است.

در مجمع البيان گفته است: علماى نحو در اينكه چرا جمله:(وَ الْمُقِيمِينَ الصَّلاةَ) منصوب آمده؟ اختلاف كرده‌اند، از آن ميان سيبويه و بصريهاست كه گفته‌اند: از باب مدح است و تقدير آن اعنى المقيمين الصلاة است و در توجيه نظريه خود گفته‌اند: وقتى‌

[1] سوره يس، آيه 6 .