نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 3 صفحه : 455
(إِلهٌ واحِدٌ سُبْحانَهُ أَنْ يَكُونَ لَهُ
وَلَدٌ لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ كَفى بِاللَّهِ
وَكِيلًا )[1] بر آن
دلالت دارد، چون مىفرمايد: اله تنها و تنها خدا است، پس معلوم مىشود نصارا
فرزند را هم اله مىدانستند و اگر چنين باشد بايد فرزند محتاج پدر نباشد و مستقل
در وجود باشد، ديگر نبايد نصارا خود را موحد دانسته در عين اعتقاد به تثليث بگويند
خدا يكى است .
[احتجاج
دوم: اثبات اينكه شخص عيسى بن مريم (ع) پسر خدا و شريك او در الوهيت نيست]
و اما طريق
دوم، يعنى بيان اينكه شخص عيسى بن مريم ع پسر خدا و شريك او در حقيقت الوهيت
نيست ، دليلش همين است كه او بشر است و از بشرى ديگر متولد شده و ناچار لوازم
بشريت را هم دارد.
توضيح اينكه
مريم ع به او حامله شد و او در رحم وى نشو و نما كرد و مانند همه جنينها تربيت
يافت، آن گاه او را مانند هر مادرى ديگر بزائيد و سپس در دامن خود تربيت نمود آن
طور كه ساير مادران، كودكان خود را تربيت و حضانت مىكنند و سپس شروع كرد با
خوردن و نوشيدن و ساير حالات طبيعى يك انسان زنده نشو و نما كردن و مانند
ساير موجودات زنده و طبيعى دستخوش عوارض شدن، گرسنه و سير گشتن، خوشحال و ناراحت
شدن، لذت و الم بردن، تشنه و سيراب گشتن، خوابيدن و بيدار شدن، خسته و راحت شدن، و
ساير لوازم ديگر يك موجود طبيعى را به خود گرفتن.
اينها آن
امورى است كه همه از آن جناب در مدتى كه در بين مردم بوده مشاهده شد، چيزى نيست كه
هيچ عاقلى در آن شك كند و نيز هيچ عاقلى شك ندارد در اينكه چنين كسى انسانى است
مانند ساير انسانها و افراد ديگر از اين نوع و وقتى عيسى ع چنين موجودى باشد قهرا
مخلوقى است مصنوع، آن طور كه ساير افراد اين نوع مخلوقند و مصنوع، و از اين جهت
هيچ تفاوتى با ديگران ندارد.
و اما مساله
صدور معجزات و خوارق عادت به دست او، از قبيل زنده كردن مردگان و خلقت كردن مرغان
و شفا دادن به كوران و برصىها، و همچنين خوارقى كه در پديد آمدنش بوده، از قبيل
تكون يافتنش بدون پدر، همه و همه امورى است خارق العاده، يعنى غير مالوف و غير
معمول در سنت جارى در عالم طبيعت و يا به عبارت ديگر نادر الوجود (و هر تعبيرى كه
مىخواهيد بكنيد و ليكن هر تعبيرى كه برايش بكنيد نمىتوانيد آنها را امرى محال
بدانيد)، براى اينكه عقل دليلى بر محال بودن آن ندارد، علاوه بر اينكه كتب آسمانى
همه گوياى اين هستند كه آدم ابو البشر نه پدر داشت و نه مادر، و انبياى خدا از
قبيل: صالح و ابراهيم و موسى