استعمال مى‌شود، چون خداى تعالى در هنگام مرگ آدمى، جان او را از بدنش مى‌گيرد و قرآن در اين باره تعبيراتى دارد كه از آن جمله فرموده:(تَوَفَّتْهُ رُسُلُنا)[1] يعنى مى‌ميرانند و نيز فرموده:

( وَ قالُوا أَ إِذا ضَلَلْنا فِي الْأَرْضِ، أَ إِنَّا لَفِي خَلْقٍ جَدِيدٍ) تا آنجا كه پاسخ مى‌دهد:(قُلْ يَتَوَفَّاكُمْ مَلَكُ الْمَوْتِ الَّذِي وُكِّلَ بِكُمْ )[2].

و نيز فرموده:(اللَّهُ يَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ حِينَ مَوْتِها وَ الَّتِي لَمْ تَمُتْ فِي مَنامِها، فَيُمْسِكُ الَّتِي قَضى‌ عَلَيْهَا الْمَوْتَ وَ يُرْسِلُ الْأُخْرى‌)[3]، و دقت در دو آيه اخير اين نكته را نتيجه مى‌دهد كه‌

[معناى توفى و تفاوت مورد استعمال اين كلمه با كلمه موت ]

كلمه توفى در قرآن به معناى مرگ نيامده، بلكه اگر در مورد مرگ استعمال شده تنها به عنايت گرفتن و حفظ كردن بوده.

به عبارتى ديگر كلمه توفى را در آن لحظه‌اى كه خداى تعالى جان را مى‌گيرد، استعمال كرده تا بفهماند جان انسانها با مردن باطل و فانى نمى‌شود و اينها كه گمان كرده‌اند مردن، نابود شدن است جاهل به حقيقت امرند، بلكه خداى تعالى جانها را مى‌گيرد و حفظ مى‌كند تا در روز بازگشت خلايق به سوى خودش دو باره به بدنها برگرداند و اما در مواردى كه اين عنايت منظور نيست و تنها سخن از مردن است، قرآن در آن جا لفظ موت را مى‌آورد نه لفظ توفى را، مثلا مى‌فرمايد:(وَ ما مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ، أَ فَإِنْ ماتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلى‌ أَعْقابِكُمْ)[4]، و يا فرموده:(لا يُقْضى‌ عَلَيْهِمْ فَيَمُوتُوا) [5]، و آيات بسيارى ديگر از اين قبيل، حتى آياتى كه در باره مردن خود عيسى ع وارد شده كلمه موت را به كار برده، مانند آيه:(وَ السَّلامُ عَلَيَّ يَوْمَ وُلِدْتُ وَ يَوْمَ أَمُوتُ وَ يَوْمَ أُبْعَثُ حَيًّا)[6] و آيه:

[1] فرستادگان ما او راى مى‌گيرند. سوره انعام، آيه 61 .

[2]( پرسيدند آيا بعد از آنكه در قبر پوسيديم و گم شديم دو باره خلقتى جديد به خود مى‌گيريم؟ ...

بگو: شما گم نمى‌شويد بلكه فرشته مرگ كه موكل بر شما است تحويلتان مى‌گيرد. سوره سجده، آيه 11 .

[3] خدا جانها راى در هنگام مردنشان مى‌گيرد و نيز جان آن كس راى كه نمرده و به خواب رفته، آن گاه اگر مرگش رسيده باشد ديگر به بدنش بر نمى‌گرداند و نزد خود نگه مى‌دارد و اگر نرسيده باشد رهايش مى‌كند سوره زمر، آيه 42 .

[4] محمد ص تنها رسولى است كه به سوى شما گسيل شده و قبل از او رسولانى بسيار بودند و مردند، آيا اگر او هم بميرد يا كشته شود شما عقب‌گرد مى‌كنيد و به كفر سابقتان بر مى‌گرديد سوره آل عمران، آيه 144 .

[5] اهل جهنم عذابشان تمام نمى‌شود تا بميرند سوره فاطر، آيه 36 .

[6] سوره مريم، آيه 33 .