جريان صلح حديبيه اتفاق افتاد، رسول خدا ص نيروهاى متفرق را يك جا جمع كرد تا بتواند دعوت خود را به نتيجه برساند.

عيسى ع بعد از آنكه يقين كرد كه دعوتش در بين بنى اسرائيل- يا همه و يا حد اقل اكثريت آنان- پيشرفتى ندارد و به نتيجه نمى‌رسد و فهميد كه بنى اسرائيل به هيچ وجه از كفر خود دست بر نمى‌دارند و از سوى ديگر اگر ميدان را به دست آنها بدهد دعوتش به كلى باطل و گرفتارى‌ها بيشتر مى‌شود، براى بقاى دعوتش اين نقشه را طرح كرد كه از آنان يارى بخواهد و به اين وسيله دوست را از دشمن جدا كند، حواريون حاضر شدند آن جناب را يارى دهند و به اين وسيله مؤمنين از كفار جدا و دوستان از دشمنان متمايز شدند و با انتشار دعوت و اقامه حجت، ايمان بر كفر غالب گشت هم چنان كه خداى تعالى يارى همين چند نفر حوارى را به رخ همه انسانها كشيده مى‌فرمايد:(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا أَنْصارَ اللَّهِ، كَما قالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ لِلْحَوارِيِّينَ مَنْ أَنْصارِي إِلَى اللَّهِ، قالَ الْحَوارِيُّونَ نَحْنُ أَنْصارُ اللَّهِ، فَآمَنَتْ طائِفَةٌ مِنْ بَنِي إِسْرائِيلَ، وَ كَفَرَتْ طائِفَةٌ، فَأَيَّدْنَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلى‌ عَدُوِّهِمْ، فَأَصْبَحُوا ظاهِرِينَ)[1].

در آيه مورد بحث انصار را به قيد الى اللَّه مقيد كرد و اين بدان خاطر بود كه بهتر و نافذتر تشويق و تحريك كرده باشد. و غرض اصلى آن جناب هم از اين استفهام همين تشويق بوده. و نظير اين قيد در قرآن كريم آنجا كه مسلمانان را دعوت مى‌كند به دادن قرض و انفاق به مستمندان آمده، مى‌فرمايد:(مَنْ ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً.)[2] كلمه الى اللَّه كه اصطلاحا ظرف خوانده مى‌شود متعلق است به كلمه انصارى ، خواهى گفت كه اگر ماده نصرت به خودى خود متعدى است و در گرفتن مفعول نيازى به حرف الى ندارد، پس چرا در اينجا با حرف الى متعدى شده؟ در پاسخ مى‌گوئيم:

درست است، و ليكن نصرت در خصوص اين مورد، متضمن معناى سلوك و رفتن و يا پيمودن و امثال آن نيز هست، هم چنان كه ابراهيم خليل آنجا كه خواست بگويد: من تنها براى خدا كار كرده و دين او را يارى مى‌كنم بنا به حكايت قرآن فرموده:(إِنِّي ذاهِبٌ إِلى‌ رَبِّي سَيَهْدِينِ)[3].

[1] هان اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، ياران دين خدا باشيد، هم چنان كه عيسى بن مريم به حواريين گفت: چه كسى مرا در راه خدا ياور است؟ حواريون گفتند: مائيم ياوران خدا، در نتيجه اين همبستگى جمعى از بنى اسرائيل ايمان آورده و گروهى كافر شدند و ما آنهايى را كه ايمان آوردند، عليه دشمنشان يارى كرديم در نتيجه دشمن را تحت الشعاع خود گرفته بر او غالب شدند سوره صف، آيه 14 .

[2] آن كيست كه به خدا قرض الحسنه بدهد سوره بقره، آيه 245 .

[3] من به سوى پروردگارم مى‌روم و او به زودى مرا راهنمايى خواهد كرد سوره صافات، آيه 99 .