بخواهد مى‌دهد. و يا به نعيم بهشت متنعم مى‌كند.

براى اينكه ايمان به خدا و اطاعت از او، بنده را طلبكار از خدا نمى‌كند، تا خدا به عنوان پرداخت حق، او را از عذاب آتش پناه دهد، و يا به نعمت بهشت برساند، زيرا ايمان و اطاعت هم يكى از نعمت‌هايى است كه خدا به بنده‌اش داده، و بلكه بزرگترين نعمت او است، و بنده از ناحيه خودش چيزى را مالك نيست، و حقى بر خدا ندارد، مگر آن حقى را كه خود خدا به عهده خود گرفته، و يكى از آن حقوق همين است كه اگر ايمان آوردند، ايشان را بيامرزد، و يكى ديگر اينكه از عذاب محفوظشان بدارد، هم چنان كه فرموده:(وَ آمِنُوا بِهِ يَغْفِرْ لَكُمْ مِنْ ذُنُوبِكُمْ وَ يُجِرْكُمْ مِنْ عَذابٍ أَلِيمٍ)[1]. و چه بسا از بعضى از آيات استفاده شود كه نگهدارى از عذاب آتش، همان مغفرت و جنت باشد، نه چيز ديگر، مانند آيه:(هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلى‌ تِجارَةٍ تُنْجِيكُمْ مِنْ عَذابٍ أَلِيمٍ، تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ، وَ تُجاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ، بِأَمْوالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ، يَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ، وَ يُدْخِلْكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ، وَ مَساكِنَ طَيِّبَةً فِي جَنَّاتِ عَدْنٍ)[2].

چون در دو آيه اخير آنچه را در آيه اول به اجمال گذرانده بود، تفصيل مى‌دهد، در آيه اول به طور اجمال فرموده بود: آيا شما را به تجارتى راهنمايى كنم كه چنين و چنان ... و در دو آيه بعدش بيان مى‌كند: كه سود آن تجارت چيست، و اين خود معنايى دقيق است كه به زودى در موردى مناسب ان شاء اللَّه شرحش مى‌دهيم.

(الصَّابِرِينَ وَ الصَّادِقِينَ ...)

[پنج خصلت براى متقين‌]

در اين آيه ايشان را به داشتن پنج خصلت ممتاز توصيف كرده، كه تقواى هيچ متقى خالى از آنها نيست.

1- صبر، و اينكه اين صفت اول ذكر شده به خاطر اين است كه مقدم بر خصلت‌هاى ديگر است، البته از آنجايى كه در آيه، صبر را مطلق آورده، شامل همه صبرهاى ديگر هم‌

[1] به او ايمان آورديد، تا پاره‌اى از گناهان شما را بيامرزد، و از عذاب اليم پناهتان دهد. سوره احقاف، آيه 31.

[2] آيا شما را به تجارتى راهنمايى بكنم كه سودش اين باشد كه شما را از عذاب اليم نجات دهد؟

آن تجارت اين است كه به خدا و رسولش ايمان آورده، و در راه خدا با مال و جانتان مجاهده كنيد، اين براى شما بهتر بود اگر مى‌دانستيد براى اينكه گناهان شما را مى‌آمرزد و به بهشتهايى كه نهرها در زير آن روان است، داخلتان مى‌كند، قصرهايى نيكو در بهشت‌هاى عدن. سوره صف، آيه 12.