است كه آنها نيز شامل هر دو قسم شفاعت هستند،(إِنَّ رَبَّكُمُ اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوى‌ عَلَى الْعَرْشِ يُدَبِّرُ الْأَمْرَ ما مِنْ شَفِيعٍ إِلَّا مِنْ بَعْدِ إِذْنِهِ).[1](اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَيْنَهُما فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ، ثُمَّ اسْتَوى‌ عَلَى الْعَرْشِ ما لَكُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لا شَفِيعٍ).[2]

[حد شفاعت هم با شفاعت زبانى منطبق است و هم با سلبيت تكوينى‌]

در بحث از شفاعت هم توجه فرموديد كه حد آن همانطور كه با شفاعت زبانى انطباق دارد همچنين با سببيت تكوينى نيز منطبق است، پس هر سببى از اسباب نيز شفيعى است كه نزد خدا براى مسبب خود شفاعت مى‌كنند، و دست به دامن صفات فضل و جود و رحمت او مى‌شوند، تا نعمت وجود را گرفته به مسبب خود برسانند پس نظام سببيت بعينه منطبق با نظام شفاعت است، هم چنان كه با نظام دعا و درخواست هم منطبق است، براى اينكه در آيات زير تمامى موجودات را صاحب درخواست و دعا مى‌داند، همانطور كه انسانها را مى‌داند، پس معلوم مى‌شود درخواست هم منحصر به درخواست زبانى نيست، درخواست تكوينى هم درخواست است، اينك آن آيات‌(يَسْئَلُهُ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ كُلَّ يَوْمٍ هُوَ فِي شَأْنٍ)[3](وَ آتاكُمْ مِنْ كُلِّ ما سَأَلْتُمُوهُ)[4] كه بيانش در تفسير آيه:(وَ إِذا سَأَلَكَ عِبادِي عَنِّي)[5] گذشت.

(يَعْلَمُ ما بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ وَ لا يُحِيطُونَ بِشَيْ‌ءٍ مِنْ عِلْمِهِ إِلَّا بِما شاءَ) ... سياق اين جمله با در نظر داشتن اينكه قبلا مساله شفاعت ذكر شده بود، نزديك به سياق آيه زير است كه مى‌فرمايد:(بَلْ عِبادٌ مُكْرَمُونَ لا يَسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَ هُمْ بِأَمْرِهِ يَعْمَلُونَ يَعْلَمُ ما بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ وَ لا يَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضى‌ وَ هُمْ مِنْ خَشْيَتِهِ مُشْفِقُونَ).[6]

[1] به درستى كه پروردگار شما همان اللَّه است كه آسمانها و زمين را بيافريد و سپس بر اريكه فرماندهى مسلط شده و تدبير امر كرد، هيچ شفيعى نيست مگر به اذن او. سوره يونس، آيه 3

[2] خدايى كه آسمانها و زمين را در شش روز آفريد و سپس بر اريكه تدبير آنها تكيه زد شما به جز او هيچ سرپرستى و شفيعى نداريد. سوره سجده، آيه 3

[3] تمامى آنها كه در آسمانها و زمين هست از او درخواست مى‌كنند و او هر روزى در كارى است. سوره رحمان، آيه 29

[4] و به شما داد آنچه را كه از او درخواست كرديد( چه با زبان سر و چه با زبان تكوين و حاجت). سوره ابراهيم، آيه 34

[5] سوره بقره، آيه 182

[6] بلكه بندگانى بزرگوارند كه هرگز در سخن از او پيشى نمى‌گيرند و به دستورات او عمل مى‌كنند و او به پشت و روى امر آنها آگاه است و ايشان هرگز شفاعت نمى‌كنند، مگر براى كسى كه خدا از او راضى باشد و هم ايشان از خشيت و ترس خدا حالتى آميخته از عشق و ترس دارند. انبياء، آيه 28