2- زن در نظر اسلام چه ارزش و موقعيتى در اجتماع دارد، تا معلوم كنيم تاثير زن در زندگى بشريت تا چه حد است؟.

3- اينكه: در اسلام چه حقوق و احكامى براى زن تشريع شده است؟.

4- تشريع آن احكام و قوانين بر چه پايه‌اى بوده است.

و همانطور كه گفتيم براى روشن‌تر شدن بحث ناگزيريم آنچه را كه تاريخ از زندگى زن در قبل از اسلام ضبط كرده پيش بكشيم، و در آن نظرى بكنيم، ببينيم اقوام قبل از اسلام و اقوام غير مسلمان بعد از اسلام تا عصر حاضر چه اقوام متمدن و چه عقب افتاده، با زن چه معامله‌اى مى‌كردند؟ و معلوم است كه بررسى تاريخى اين مساله بطور كامل از گنجايش اين كتاب بيرون است، ناگزير شمه‌اى از تاريخ را از نظر مى‌گذرانيم و مى‌گذريم.

زندگى زن در ملت‌هاى عقب مانده‌

زندگى زن در امتها و قبائل وحشى، از قبيل ساكنين افريقا و استراليا و جزائر مسكون در اقيانوسيه و امريكاى قديم و غير اينها نسبت به زندگى مردان نظير زندگى حيوانات اهلى بود، آن نظرى كه مردان نسبت به حيوانات اهلى داشتند همان نظر را نسبت به زن داشتند، و به زنان با همان ديد مى‌نگريستند.

به اين معنا كه انسان به خاطر طبع استخدامى كه در او هست همانطور كه اين معنا را حق خود مى‌شمرد، كه مالك گاو و گوسفند و شتر و ساير حيوانات اهلى خود باشد، و در آن حيوانات هر نوع تصرفى كه مى‌خواهد بكند، و در هر حاجتى كه برايش پيش مى‌آيد به كار ببندد، از مو و كرك و گوشت و استخوان و خون و پوست و شير آن استفاده كند، و به همين منظور براى حيوان طويله مى‌ساخت، و حفظش مى‌كرد، و نر و ماده آنها را به هم مى‌كشانيد تا از نتائج آنها هم استفاده كند، بار خود را به پشت آنها مى‌گذاشت، و در كار شخم زمين و كوبيدن خرمن و شكار، آنها را به كار مى‌گرفت، و به طرق مختلف براى كارهاى ديگر، كه نمى‌توان شمرد، حيوانات را استخدام مى‌كرد.

و اين حيوانات بى زبان از بهره‌هاى زندگى و آنچه كه دلهايشان آرزو مى‌كرد از خوردنى و نوشيدنى و مسكن و جفت‌گيرى و استراحت آن مقدار را دارا بودند كه مالكش در اختيارش بگذارد، و انسان هم آن مقدار در اختيار حيوانات مى‌گذاشت كه مزاحم و منافى با اغراضش نباشد، او اين حيوانات را تسخير كرد، تا به زندگى او سود رساند، نه اينكه مزاحم‌