نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 2 صفحه : 179
پس مثل انسان در سلوك اين دو طريق مثل كاروانى را
مىماند كه راه بس دور و درازى در پيش گرفته، و براى رسيدن به هدف و طى اين راه
دور، همه رقم لوازم و زاد و توشه هم برداشته، ولى در همان اولين منزل اختلاف راه
بيندازد، و افراد كاروان به جان هم بيفتند، يكديگر را بكشند، هتك ناموس كنند،
اموال يكديگر را غارت كنند، و جاى يكديگر را غصب كنند، آن وقت دور هم جمع شوند و
به اصطلاح مجلس شورا و قانونگذارى درست كنند، كه چه راهى پيش بگيرند كه جان و
مالشان محفوظ بماند؟
يكى از
مشاورين بگويد: بيائيد هر چه داريم با هم بخوريم، به اين معنا هر كس به قدر وزن
اجتماعيش سهم ببرد، چون غير از اين منزل، منزل ديگرى نيست، و اگر كسى تخلف كرد او
را سركوب كنيم.
يكى ديگر
بگويد: نه، بيائيد نخست قانونى كه عهدهدار حل اين اختلاف شود وضع كنيم، و براى
اجراى آن قانون و جدان و شخصيت افراد را ضامن كنيم چون هر يك از ما در ولايت و شهر
خود شخصيتى داشتهايم، به خاطر رعايت آن شخصيت با رفقا و همسفران خود به رحمت و
عطوفت و شهامت و فضيلت رفتار نموده، هر چه داريم با هم بخوريم، چون غير از اين
منزل منزلى ديگر نداريم.
و معلوم است
كه هر دوى اين گويندگان به خطا رفتهاند، و فراموش كردهاند كه مسافرند، و تازه به
اولين منزل رسيدهاند، و معلوم است كه مسافر بايد بيش از هر چيز رعايت حال خود را
در وطن و در سر منزلى كه به سوى آن راه افتاده بكند، و اگر نكند جز ضلالت و هلاكت
سرنوشتى ديگر ندارد.
شخص سوم
برمىخيزد و مىگويد: آقايان در اين منزل تنها از آنچه داريد بايد آن مقدارى را
بخوريد كه امشب بدان نيازمنديد، و بقيه را براى راه دور و درازى كه در پيش داريد
ذخيره كنيد، و فراموش نكنيد كه وقتى از وطن بيرون مىشديد از شما چه خواستند، در
مراجعت بايد آن خواستهها را برآورده كرده باشيد، و نيز فراموش نكنيد كه خود شما
از اين سفر هدفى داشتيد، بايد به آن هدف برسيد.
تنها راه
صحيح رفع اختلاف، راه دين است
و به همين
جهت خداى سبحان (كه انسانها را بهتر از خود انسانها مىشناسد، چون خالق آنان است)
شرايع و قوانينى براى آنان تاسيس كرد، و اساس آن شرايع را توحيد قرار داد،
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 2 صفحه : 179