6، به وسيله وحى به شما وعده مى‌دهد كه روز جزايى هست و به زودى در آن روز به سزاى اعمالتان مى‌رسيد، اگر اعمالتان خير است، به جزاى خيرش و اگر شر است به سزاى شرش مى‌رسيد) صادق است، و روز جزاء آمدنى است.

[معناى آيه:(وَ السَّماءِ ذاتِ الْحُبُكِ) و مقصود از اينكه كفار در(قَوْلٍ مُخْتَلِفٍ) هستند]

(وَ السَّماءِ ذاتِ الْحُبُكِ) كلمه حبك به معناى حسن و زينت است، و به معناى خلقت عادلانه نيز هست، و وقتى به حبيكه يا حباك جمع بسته مى‌شود معنايش طريقه يا طرايق است، يعنى آن خطها و راههايى كه در هنگام وزش باد به روى آب پيدا مى‌شود.

و معناى آيه بنا بر معناى اول چنين مى‌شود: به آسمان داراى حسن و زينت سوگند مى‌خورم. در اين صورت اين آيه به آيه‌(إِنَّا زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنْيا بِزِينَةٍ الْكَواكِبِ)[1] شباهت خواهد داشت. و بنا بر معناى دوم چنين مى‌شود: به آسمان كه خلقتى معتدل دارد سوگند. و در اين صورت به آيه‌(وَ السَّماءَ بَنَيْناها بِأَيْدٍ)[2] شباهت دارد. و بنا بر معناى سوم چنين مى‌شود: به آسمانى كه داراى خطوط است سوگند. در اين صورت به آيه‌(وَ لَقَدْ خَلَقْنا فَوْقَكُمْ سَبْعَ طَرائِقَ)[3] نظر دارد.

و بعيد نيست كه ظهورش در معناى سوم بيشتر باشد، براى اينكه آن وقت سوگند با جوابش مناسب‌تر خواهد بود، چون جواب قسم عبارت است از اختلاف مردم و تشتت آنان در طريقه‌هايى كه دارند. هم چنان كه ظهور قسم‌هاى سه‌گانه قبل، يعنى ذاريات و حاملات و جاريات، در معناى جرى و سير با جوابش كه جمله انما توعدون ... است، در معناى جرى مشترك است، چون جواب قسم نيز متضمن معناى رجوع و سير به سوى خدا مى‌باشد.

(إِنَّكُمْ لَفِي قَوْلٍ مُخْتَلِفٍ يُؤْفَكُ عَنْهُ مَنْ أُفِكَ) قول مختلف سخن متناقضى را گويند كه ابعاضش با يكديگر نسازد، و يكديگر را تكذيب كنند. و از آنجايى كه زمينه كلام اثبات صدق قرآن و يا دعوت و يا صدق گفتار آن جناب در وعده‌هايى است كه از مساله بعث و جزاء مى‌دهد، ناگزير مراد از قول مختلف- البته اين كه مى‌گوييم قطعى نيست ليكن از احتمالات ديگر به ذهن نزديك‌تر است- سخنان مختلفى است كه كفار به منظور انكار آنچه قرآن اثبات مى‌كند مى‌زدند، اينك فهرستى از سخنان ايشان:

[1] سوره صافات، آيه 6.

[2] سوره ذاريات، آيه 47.

[3] سوره مؤمنون، آيه 17.