به معناى سنگينى بار در پشت و يا شكم است.

[اشاره به اينكه سوگندهاى چهار گانه در آيات: (وَ الذَّارِياتِ ذَرْواً ... ) سوگند به همه اسباب مؤثر در تدبير سراسر جهان است‌]

و اينكه در اين آيات پشت سر هم سوگند خورده، براى اين بوده كه مطلبى را كه بر سر آن سوگند مى‌خورد تاكيد كند، و آن مطلب عبارت است از آمدن روزى كه در آن روز جزاى اعمال داده مى‌شود. در جمله‌(وَ الذَّارِياتِ ذَرْواً) سوگند مى‌خورد به نسيم‌هايى كه خاك را بلند مى‌كند و به هوا مى‌برد، و جمله‌(فَالْحامِلاتِ وِقْراً) با فايى كه در آغازش دارد و تاخير و ترتيب را مى‌فهماند، جمله‌اى است كه عطف بر جمله الذاريات شده، و سوگندى است به ابرهاى حامله و باردار از باران، و جمله‌(فَالْجارِياتِ يُسْراً) كه باز عطف به جمله قبلى است، سوگندى است به كشتى‌هايى كه به سهولت در دريا روانند.

و جمله‌(فَالْمُقَسِّماتِ أَمْراً) كه عطف بر جمله قبلى است سوگندى است به ملائكه‌اى كه كارشان اين است كه به امر پروردگار عمل مى‌كنند، و اوامر خدا را در بين خود به اختلاف مقامهايى كه دارند تقسيم مى‌كنند.

آرى، امر پروردگار صاحب عرش، در خلقت و تدبير، امرى است واحد، ولى وقتى اين امر واحد را ملائكه‌اى حمل مى‌كنند كه پست‌هاى مختلف و ماموريت‌هاى گوناگون دارند، قهرا همان امر واحد بر طبق اختلاف مقامات ايشان تقسيم و تكه تكه مى‌شود، و همچنين اين تقسيم ادامه دارد تا به دست فرشتگانى برسد كه مامور پديد آوردن حوادث جزئى عالمند، در آنجا ديگر بيشتر تكه تكه مى‌شود و تكثير مى‌پذيرد.

و اين آيات چهارگانه به طورى كه ملاحظه مى‌فرماييد تمامى تدابير عالم را در زير پوشش خود مى‌گيرد، و به همه اشاره دارد، چون هم نمونه‌اى از تدبير امور خشكيها را كه همان‌(وَ الذَّارِياتِ ذَرْواً) باشد آورده و هم نمونه‌اى از تدابير امور درياها را در جمله‌(فَالْجارِياتِ يُسْراً) ذكر كرده، و هم نمونه‌اى از تدابير مربوط به فضا را در عبارت‌(فَالْحامِلاتِ وِقْراً) خاطرنشان ساخته، و هم تدابير مربوط به تمامى باقى ماندگان زواياى عالم، و بالآخره مجموع عالم را در عبارت‌(فَالْمُقَسِّماتِ أَمْراً) اشاره كرده كه گفتيم منظور از آن ملائكه است كه واسطه‌هاى تدبير هستند، و اوامر خداى تعالى را تقسيم مى‌كنند.

پس اين آيات چهارگانه در اين معنا است كه فرموده باشد: سوگند مى‌خورم به تمامى اسبابى كه در تدبير سراسر جهان مؤثرند كه مطلب چنين و چنان است. در رواياتى كه از طرق شيعه‌[1] و سنى‌[2] از على (عليه افضل الصلوات و السلام) نقل شده آيات مزبور به همان معنايى‌

[1] مجمع البيان، ج 9، ص 153.

[2] الدر المنثور، ج 6، ص 111.