نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 18 صفحه : 532
بشارتى است
كه متقين با شنيدن آن خرسند مىگردند.
[معناى
اينكه در باره بهشت متقين فرمود:(لَهُمْ ما يَشاؤُنَ فِيها
وَ لَدَيْنا مَزِيدٌ)]
(لَهُمْ ما يَشاؤُنَ فِيها وَ لَدَيْنا مَزِيدٌ) ممكن است
كلمه فيها در اين آيه متعلق باشد به كلمه يشاءون يعنى هر
چه را در بهشت مىخواهند در اختيار دارند. و ممكن هم هست متعلق باشد به موصول، و
تقديرش لهم ما يشاءونه حالكونهم فيها- آنچه را بخواهند در اختيار دارند در
حالى كه در بهشتند و اولى با سعه كرامت و احترامى كه متقين نزد خداى سبحان
دارند مساعدتر است.
و
حاصل معنايش اين است كه: اهل بهشت در حالى كه در بهشتند مالك و صاحب اختيار در هر
چيزى هستند كه مشيت و ارادهشان به آن تعلق بگيرد. و خلاصه هر چه را بخواهند در
اختيارشان قرار مىگيرد، بدون هيچ قيدى و استثنايى. پس هر چيزى كه ممكن باشد اراده
و مشيت انسان به آن تعلق بگيرد، آن را دارند.
(وَ لَدَيْنا مَزِيدٌ)- يعنى نزد ما از اين بيشتر هم هست-
از سياق اينطور استفاده مىشود.
و
وقتى قرار شد كه اهل بهشت آنچه را كه ممكن است مشيت و خواست آدمى به آن تعلق گيرد،
و آنچه از مقاصد و لذائذ كه علم آدمى سراغش را داشته باشد در اختيار داشته باشند،
قهرا زيادتر از آن امرى است كه عظيمتر از آن است كه علم و مشيت انسان آن را درك
كند، چون كمالاتى است ما فوق آنچه كه دست علم بشر بدان مىرسد.
بعضى[1]
هم گفتهاند: مراد از كلمه مزيد زيادتر از آن مقدارى است كه از جنسى
مىخواهند مثلا اگر رزقى بخواهند بيشتر از يكى و بهتر و عجيبتر از آن در
اختيارشان قرار مىدهند، هم چنان كه از بعضى[2]،
روايت شده كه گفتهاند: ابر، از پيش رويشان مىگذرد، و مىپرسد چه مىخواهيد؟ هر
چه بخواهند برايشان مىبارد، پس اهل بهشت هر چه را بخواهد برايشان باريده مىشود.
ولى
اين وجه صحيح نيست، زيرا بدون هيچ دليلى اطلاق كلام را مقيد كرده است، چون ظاهر
جمله(لَهُمْ ما يَشاؤُنَ فِيها) اين است كه
آنچه را كه برايشان ممكن باشد بخواهند مىتوانند بخواهند، نه اين كه آنچه را بخواهند
به ايشان داده مىشود، تا در نتيجه معناى زيادتر از آن، زيادى عددى از آن چيزى
باشد كه مثلا يكى يا دو تا از آن خواستهاند. بلكه معناى زيادتر از آن، زيادترى از
هر چيزى است كه ممكن باشد مورد خواست آنها قرار گيرد. به عبارت