(بَلْ وَجَدْنا آباءَنا كَذلِكَ يَفْعَلُونَ)- يعنى عين آن كارى را انجام مى‌دهيم كه پدران ما مى‌كردند، و بت‌ها را همانطور كه آنان مى‌پرستيدند مى‌پرستيم، خلاصه مى‌خواهيم بگوييم در اينجا به دو نحو مى‌توانستند پاسخ دهند: يكى همين پاسخى كه داده‌اند، و ديگرى اينكه بگويند ما پدران خود را يافتيم كه بت مى‌پرستيدند ، ولى اين طور نگفتند بلكه گفتند:

يافتيم كه چنين مى‌كردند ، تا در افاده تقليد صريحتر باشد، به طورى كه گويا خود آنان هيچ معنايى براى بت‌پرستى نمى‌فهمند، تنها مى‌دانند كه كارشان نظير كار پدرانشان است و همان شكل و قيافه را دارد و اما اينكه فايده اين كار چيست؟ هيچ اطلاعى ندارند.

(قالَ أَ فَرَأَيْتُمْ ما كُنْتُمْ تَعْبُدُونَ أَنْتُمْ وَ آباؤُكُمُ الْأَقْدَمُونَ فَإِنَّهُمْ عَدُوٌّ لِي إِلَّا رَبَّ الْعالَمِينَ) بعد از آنكه محاجه ابراهيم با پدر و قومش به اينجا انجاميد كه هيچ حجت و دليلى به غير تقليد از پدران بر بت‌پرستى نياوردند، شروع كرد به بيزارى جستن از خدايان ايشان و نيز از خود ايشان و پدران بت‌پرستشان و فرمود:(أَ فَرَأَيْتُمْ ما كُنْتُمْ تَعْبُدُونَ أَنْتُمْ وَ آباؤُكُمُ الْأَقْدَمُونَ).

فاء بر سر كلمه ا فرأيتم ، تفريع بر چيزى است كه از گفتگوى قبلى روشن مى‌شد و آن دليل نداشتن ايشان براى عمل بت پرستيشان بود و اينكه در اين عمل تنها تقليد مى‌كنند و يا بطلان عملشان از اصل بود، و جمله را چنين معنا مى‌دهد كه: وقتى عمل شما باطل است و هيچ حجتى بر آن نداريد به غير تقليد از پدران، پس بدانيد كه اين بتها كه مى‌بينيد (يعنى عين اين بتها كه شما و پدران گذشته‌تان آن را مى‌پرستيد دشمن منند)، زيرا پرستش آنها مضر به دين من و مهلك من است، پس جز دشمنى براى من اثر و خاصيتى ندارند.

و اگر در عبارت خود نام پدران گذشته ايشان را برد براى اين بود كه بفهماند او هيچ ارزشى براى تقليد از پدران گذشته آنان قائل نيست و عهد گذشته و سبقت زمانى در ابطال حق يا احقاق باطل هيچ اثرى ندارد، و اگر در جمله (فَإِنَّهُمْ عَدُوٌّ لِي ...)- ايشان دشمن منند ... ، ضمير عقلاء را به بتها برگردانيد، به خاطر اين بود كه طرف مقابل نسبت عبادت به آنها مى‌دادند و عبادت هر چيزى مستلزم آن است كه داراى شعور و عقل باشد و در قرآن كريم در بسيارى موارد اين گونه تعبير آمده كه ضمير عقلاء را به بتها برگردانده است.

و جمله‌(إِلَّا رَبَّ الْعالَمِينَ) استثناء منقطع است و جمله‌(فَإِنَّهُمْ عَدُوٌّ لِي) مستثنا منه آن است و معنايش اين است كه ليكن رب العالمين چنين نيست .