كلمه فعلة - به فتح فاء صيغه مره از فعل است و يك بار را مى‌رساند مثل اينكه مى‌گوييم ضربته ضربة يعنى او را زدم يك بار زدن، و علت اينكه فعله را توصيف كرد به جمله‌( الَّتِي فَعَلْتَ‌)- آن يك عملت كه انجام دادى اين بود كه بفهماند آن يك عملت جرم بسيار بزرگ و رسوا بود و نظير اين تعبير در آيه‌(فَغَشِيَهُمْ مِنَ الْيَمِّ ما غَشِيَهُمْ)[1] است و منظور فرعون، از آن يك عملى كه موسى (ع) كرد همان داستان كشتن مرد قبطى بود.

[مفاد جمله:(وَ أَنْتَ مِنَ الْكافِرِينَ) كه در خطاب فرعون به موسى 7 آمده است‌]

و اينكه گفت: (وَ أَنْتَ مِنَ الْكافِرِينَ‌)- و تو از كافران بودى ، از ظاهر سياق- به طورى كه بعدا به آن اشاره خواهيم كرد- بر مى‌آيد كه مراد فرعون از كفر موسى، كفران نعمت است و اينكه تو نمك‌پرورده ما بودى و مع ذلك آن مرد قبطى ما را كشتى، و در سرزمين ما فساد انگيختى با اينكه سالها از نعمت ما برخوردار بودى و ما تو را مانند ساير مواليد بنى اسرائيل نكشتيم و در عوض در خانه خود تربيت كرديم، از اين همه بالاتر (البته به زعم فرعون) تو مانند ساير بنى اسرائيل برده ما بودى، چون بنى اسرائيل همه بندگان ما هستند و من به آنان نعمت مى‌دهم، آن وقت تو كه يكى از همين بردگان هستى مردى از قوم و فاميل مرا كشتى و از رسم عبوديت و شكر نعمت من سرباز زدى؟! پس، خلاصه اعتراض فرعون در اين دو آيه اين است كه تو همان كسى هستى كه ما در كودكى و خردسالى‌ات تو را تربيت كرديم و سالهايى چند از عمرت را نزد ما به سر بردى و با كشتن مردى از دودمان من كفران نعمت من كردى با اينكه تو عبدى از عبيد من، يعنى از بنى اسرائيل بودى آن وقت با اين سوابق سويى كه دارى، ادعاى رسالت هم مى‌كنى تو را چه به رسالت؟ اگر تو را نمى‌شناختيم باز مطلبى بود، ما كه تو را و نمك‌نشناسى‌ها و فسادت را مى‌دانيم و كاملا تو را مى‌شناسيم.

با اين بيان روشن مى‌شود اينكه بعضى‌[2] از مفسرين كلمه كفر را در مقابل ايمان گرفته و گفته‌اند: معناى آيه اين است كه تو به الوهيت من كافر بودى و يا اين است كه تو به همان خدايى كه ادعاى رسالتش را مى‌كنى، كافرى و به آن خدا هم ايمان ندارى براى اينكه تو سالها نزد ما بودى و با ما معاشرت داشتى و در كيش ما و ملت ما بودى معناى درستى نيست.

و همچنين آن مفسر ديگر كه گفته: اين جمله تنها مى‌خواهد بگويد تو كفران نعمت‌

[1] فرا گرفت از دريا ايشان را آنچه فرا گرفت. سوره طه، آيه 78.

[2] مجمع البيان، ج 7، ص 187.