كردند و از حكم رسول خدا 6 اعراض نمودند كه در اين صورت اشكال متوجه حمل ليخرجن بر اين معنا مى‌شود، چون دليلى بر چنين حمل در دست نيست.

(قُلْ أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما عَلَيْهِ ما حُمِّلَ وَ عَلَيْكُمْ ما حُمِّلْتُمْ ...) در اين آيه امر فرموده به اطاعت خدا در آنچه نازل كرده و اطاعت رسول در آنچه از ناحيه پروردگارشان مى‌آورد، و اوامرى كه در امر دين و دنيا به ايشان مى‌كند. و كلمه قل كه در صدر سخن قرار گرفته اشاره است به اينكه اطاعت فرمان چه از خدا و چه از رسول همه‌اش اطاعت خدا است، و همين اشاره با جمله‌(وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ) تاكيد شده، و گرنه مى‌توانست از اول بفرمايد اطيعونى- مرا اطاعت كنيد ، خواست بفهماند كه طاعت رسول، به اين جهت كه رسول است، طاعت مرسل و فرستنده است و با همين حجت تمام مى‌شود.

[رسول را وظيفه‌اى و شما را وظيفه‌اى است، نافرمانى بشما به او زيانى نمى‌رساند و پيروى از او مايه هدايت خود شما است‌]

و به همين جهت دنبال سخن، چند جمله اضافه فرمود:

اول اينكه فرمود:(فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما عَلَيْهِ ما حُمِّلَ وَ عَلَيْكُمْ ما حُمِّلْتُمْ) يعنى اگر از طاعت رسول اعراض كنيد اين اعراض شما ضررى به رسول نمى‌زند، چون رسول وظيفه خود را انجام داده، و وظيفه او هيچ ربطى به شما ندارد، شما هم تكليفى داريد كه انجام و تخلف از آن هيچ ارتباط و سود و زيانى براى او ندارد، چون اطاعت همه‌اش از خدا است.

دوم اينكه فرمود:(وَ إِنْ تُطِيعُوهُ تَهْتَدُوا) يعنى هر چند او تكليفى دارد، و شما تكليفى ديگر ولى اگر او را اطاعت كنيد هدايت مى‌يابيد، براى اينكه آنچه او براى شما مى‌آورد، و هر امرى كه مى‌كند از ناحيه خدا و به امر اوست، و در حقيقت اطاعت براى خدا است، و معلوم است كه در اطاعت خدا هدايت است.

سوم اينكه فرمود:(وَ ما عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلاغُ الْمُبِينُ)، و اين به منزله تعليل مطالب قبل است، يعنى آنچه از تكاليف كه به دوش رسول است عبارت است از تبليغ و بس، پس اگر شما پيام او را مخالفت كنيد هيچ حرجى متوجه او نمى‌شود، و چون رسول مسئوليتى جز تبليغ ندارد، قهرا اطاعت خدا اطاعت فرستاده او است، و اطاعت فرستنده او كه همان خداى سبحان است مايه هدايت شما است.

(وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ ...) ظاهر اينكه آيه در اينجا قرار گرفته اين است كه در ذيل آيات سابق سوره نازل شده باشد، و چون سوره مدنى است، و در مكه و قبل از هجرت نازل نشده، اين آيه نيز مدنى است،